Zmartwychwstanie Pańskie w starym Raciborzu

Przygotowania do obchodów Świąt Wielkanocy 1895 r. ukazujące się już wówczas Nowiny Raciborskie rozpoczęły od przypomnienia zasad postnych.

 

Gazeta przytoczyła obszerne zalecenia, zredagowane przez biskupa wrocławskiego księcia kardynała Koppa nie przez przypadek, bo „zważywszy na ciężkie i trudne stosunki obecnych czasów”. Warto dodać, że Kościół zalecał post w trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia a więc w Wielki Czwartek, Wielki Piątek i wigilię zmartwychwstania. Co do całej 40-dniowej pokuty kardynał objaśniał: „ściśle pościć, t. j. ujmować sobie pokarmu i nasycić się tylko raz na dzień powinniśmy we wszystkie dni Wielkiego Postu prócz Niedziel”. Nie dojadać winni byli wszyscy wierzący dorośli, bowiem nakazy wrocławskiego hierarchy obowiązywały od momentu ukończenia 21. roku życia. Proboszczowie z ważnych przyczyn mogli udzielić dyspensy, ale od wiernych oczekiwano w zamian „hojniejszej jałmużny i zdwojonej gorliwości w modlitwie”. Ponadto „w każdy dzień, w którym korzystają z dyspensy mają wzbudzić akty wiary, nadziei i miłości i zmówić Ojcze nasz i Zdrowaś Marya, prosząc o pomyślność i dobro Kościoła św.”. Na koniec biskup przypomniał o zakazie organizowania zabaw hucznych i z powodu „rozległości diecezyi i braku kapłanów” przedłużył czas na spowiedź i komunię wielkanocną od „Niedzieli Starozapustnej aż do św. Trójcy włącznie”.

 

 

W kolejnym numerze redaktorzy Nowin Raciborskich umieścili krótki szkic poświęcony obchodom Wielkiego Tygodnia w dawnej Polsce. Opisano znane dziś w większości zwyczaje, a uwagę skupia wzmianka na temat okazałości grobów pańskich, budowanych w kościołach z „wielkim przepychem”. Trudno o inny komentarz skoro w gazecie czytamy: „Wśród morskich bałwanów dawał się widzieć wieloryb połykający i wyrzucający Jonasza. Tu znów olbrzymie wodotryski, aniołowie wznoszący się w górze lub też ogródki uroczyste z pięknie wzrosłego owsa – rzeżuchy – bukszpanu. Próżne miejsca wysypano kolorowym piaskiem, po bokach drzewa cytrynowe, pomarańczowe, kwiaty, laury bogato ubierane, a muzyka przygrywała nieustannie, albo chóry pobożne pieśni nuciły”.

 

Odpowiedniego patosu przedświątecznej atmosferze dodawała poezja ludowa. Nowiny Raciborskie nie pozostawały w tyle za pozostałą górnośląską prasą publikując na swoich łamach utwór zatytułowany „Na Palmową niedzielę”.

 

„Święta palmo! … w pysznym pałacu
Czy w biednej chatce tyś gościem dziś …
Skromna - uboga, lecz nad brylanty
Cenniejszym blaskiem ty dla nas lśnisz. –
Witaj nam, witaj – luba gałązko,
My cię z czcią niesiem do naszych chat, -
Zwiastujesz wiosnę – o, wielkiem świętem
Wnet rozpromieni się cały świat".
#nowastrona#
Sypnęło gradem

 

Początek roku 1895r. upłynął na przedłużającej się mroźnej zimie. W marcu raciborzanie z obawą spoglądali na wzbierającą po odwilży Odrę. Potem znów przyszło oziębienie. Tuż przed świętami, 14 kwietnia, gazeta donosiła: „W ostatnich dniach przed świętami zmieniło się powietrze w niezwykły sposób. W Środę około południa było tak ciepło, że termometr wskazywał 17 stopni w cieniu! Po takiej zimie, taka wiosna!”.

 

Aura sprzyjała spacerom i zakupom w raciborskich składach kolonialnych, oferujących wszystko czego tylko dusza zapragnie. Kupcy w reklamach prześcigali się w ofertach. Na półkach leżały gatunki egzotycznych kaw, wyśmienite cygara, pomarańcze, piwa praktycznie z całej Europy, winiaki, koniaki i likiery oraz wszelkiego rodzaju zdrowotne nalewki. Rzecz jasna w Wielkim Tygodniu oferowano świeże śledzie, czyli harynki, które musiały – w myśl zaleceń Kościoła – zaspokoić żądze podniebienia.

 

Z lektury poświątecznych numerów dowiadujemy się, że pogoda spłatała psikusa, napędzając stracha przygotowanym do Wielkanocy raciborzanom. „W sobotę spadł w wielu miejscach na Górnym Szląsku śnieg i grad; na chwilę zdawało się, że zima zamierza znowu wrócić – potem jednak słońce znów zaświeciło i było nieomal latko”.

 

 

Pechowo natomiast skończyła się tradycyjna procesja konna w Pietrowicach. „Wedle starego zwyczaju – relacjonowały Nowiny Raciborskie w rubryce „Z daleka i blizka” – objeżdżano w Poniedziałek pola jak po inne lata. Przytem chałupnik Kretek – jak pisze „Oberschlesische Vkztg” – spadł z konia i to tak nieszczęśliwie, że przywołany lekarz nie zdołał go już w żaden sposób docucić. Nie pozostało nic innego, jak bezprzytomnego namaścić olejem świętym, zdając się z resztą na wolę Pana Boga”.

 

Grzegorz Wawoczny