Prawnik radzi

Majątek przepisała obcym

Moja matka spisała testament, w którym cały swój majątek przepisała na rzecz osoby trzeciej. Czy możliwe jest podważenia testamentu, sporządzonego u notariusza?
Marcin G.

___

Testament sporządzony przez notariusza ma charakter dokumentu urzędowego. Dokument urzędowy stanowi dowód tego, co zostało w nim stwierdzone. Sporządzenie testamentu przez notariusza ponadto daje pewność tego, że dokonane rozporządzenia będą określone w sposób precyzyjny, a sam testament będzie niewadliwy. Okoliczności, jakie mogą wpływać na ważność aktu, to naruszenia przepisów ustawy prawo o notariacie określających warunki sporządzenia tego dokumentu. Najważniejszym spośród nich jest wymóg określony w art. 84 ustawy prawo o notariacie, zgodnie z którym, testament nie może być sporządzony przez notariusza pozostającego w określonym w ustawie stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa oraz w stosunku bliskości do osób, których dotyczy czynność dokonana w akcie notarialnym. Naruszenie tego wymogu skutkuje nieważnością sporządzonego aktu. Inny wymóg dotyczy podpisu testatora pod testamentem, ale jego brak nie musi stanowić o nieważności samego aktu. Notariusz winien również upewnić się, czy testator posiada pełną zdolność do czynności prawnych w chwili sporządzenia tego aktu. Nie może on bowiem dokonać czynności, które byłyby w sprzeczności z prawem, a od testatora wymaga się pełnej zdolności w chwili sporządzenia aktu.

Należy również wskazać, że sporządzenie testamentu przed notariuszem nie chroni przed próbą unieważnienia testamentu przez powołanie się na wady oświadczenia woli testatora. Zostały one wymienione w art. 945 k.c. i dotyczą sytuacji: gdy spadkodawca w momencie sporządzenia testamentu znajdował się w stanie wyłączającym swobodne lub świadome powzięcie decyzji lub wyrażenia woli bądź działał pod wpływem błędu lub też działał pod wpływem groźby. Zarzuty te wymagają udowodnienia przez tych, którzy skarżą daną czynność notarialną.

Ponadto, testament notarialny może być odwołany przez testatora poprzez sporządzenie nowego testamentu, nawet w innej formie. Może się tak zdarzyć, że w przypadku istnienia innego, później sporządzonego testamentu spowoduje on bezskuteczność tego pierwszego. Dzieje się tak wówczas, gdy wyraźnie odwołuje on wcześniejszy, albo nie czyniąc tego zawiera postanowienia pozostające w wyraźnej, nie do pogodzenia sprzeczności z postanowieniami poprzedniego rozporządzenia.