Czarna jak noc słodka jak miłość
Czarna czy biała? Słodka czy gorzka, parzona czy z ekspresu? O najpopularniejszym na świecie napoju każdy ma coś do powiedzenia. Wypijamy go w końcu 400 mld filiżanek rocznie.
Kawa to napój sporządzany z palonych, a następnie zmielonych lub poddanych instantyzacji ziaren kawowca, zazwyczaj podawany na gorąco. Kawa pochodzi z Etiopii, a w Europie pojawiła się około XVI wieku. Jest to jedna z najbardziej popularnych używek na ziemi i główne źródło kofeiny. Działa pobudzająco i orzeźwiająco oraz przyśpiesza przemianę materii i zwiększa sprawność myślenia. Rocznie produkuje się około 6,7 miliona ton kawy. Dotąd nie udowodniono jej negatywnego wpływu na organizm człowieka. Jedynie spożywanie jej w nadmiernych ilościach może mieć negatywny wpływ na ludzki organizm.
Siła w kawie
Nazwa kawy pochodzi od arabskiego kahwa. Do większości języków europejskich przeniknęła poprzez tureckie słowo kahve i utworzoną od niego włoską nazwę caffe. W Polsce kawa pojawiła się po bitwie pod Wiedniem w 1683 w formie tureckiej. Kahva oznacza po arabsku zarówno kawę jak i wino, z czego drugie znaczenie jest znacznie starsze. Często przyjmuje się, że nazwa ta wywodzi się od znanego z uprawy kawy regionu Kaffa w Etiopii. Może ona pochodzić także od słowa kohwet oznaczającego siłę.
Espresso
Espresso to nazwa sposobu przygotowywania kawy w specjalnym ekspresie, przez przepuszczenie ok. 25-30 ml gorącej (ok. 90 stopni Celsjusza) wody pod wysokim ciśnieniem (9 barów) przez bardzo drobno zmielone ziarna kawowca. Powstała w ten sposób mocna kawa posiada (po prawidłowym przygotowaniu) gęstą, orzechowo-brązową piankę zwaną z wł. crema. Piance tej espresso zawdzięcza dużą część swego aromatu. Dzięki krótkiemu czasowi ekstrakcji, wynoszącemu ok. 25 sekund, zawartość kofeiny w jednej filiżance jest niewielka w porównaniu z kawą z ekspresu przelewowego. Espresso, serwowana w małych filiżankach, przykryta jest warstwą gęstej, ciemnej i aromatycznej pianki. Espresso serwowane w małej, ogrzanej przed podaniem filiżance o pojemności ok. 70 ml, wypełnia ją do połowy. Można je pić zarówno z cukrem, jak i bez. Można także dodawać, według uznania: kakao, czekoladę (wiórki), wanilię, cynamon, itp. Często do espresso podaje się kieliszek wody, która służy do przepłukiwania małą jej ilością kubków smakowych przed każdym łykiem kawy. Takie postępowanie zapewnia głębszy smak przy każdym kolejnym łyku – choć nie jest oczywiście obowiązkowe.
W Polsce po turecku
Sposobów parzenie kawy jest wiele. Najczęściej spotykanym w Polsce jest zalewanie wrzątkiem w szklance lub filiżance bardzo drobno zmielonej kawy. Ten sposób jest o tyle praktyczny co mało wydajny, ponieważ temperatura wody wlanej do chłodnej szklanki w tym samym momencie się obniża, co powoduje, że duża ilość kofeiny pozostaje w fusach. Poza tym, ze względu na pył kawowy, który zawieszony jest w wodzie, osoby mające kłopoty z żołądkiem lub dwunastnicą natychmiast odczuwają dolegliwości. Kawa parzona „po turecku” – w tygielkach, zawiera na pewno więcej kofeiny, aczkolwiek i ona nie jest wolna od szkodliwego pyłu.
Kawa po irlandzku
Irish coffee – to popularny napój sporządzany z kawy, whiskey i bitej śmietany. Uważa się, że napój po raz pierwszy przygotował szef fortu lotniczego Foynes (prekursora Shannon International Airport), Joseph Sheridan, który podawał go dla rozgrzania podróżnym przemierzającym Atlantyk. Stanton Delaplane, piszący dla San Francisco Chronicle miał przekonać bar Buena Vista w San Francisco do rozpoczęcia podawania kawy 10 listopada 1952. Obecnie lokal jest rozsławiony dzięki serwowaniu wyśmienitej Irish coffee.
Latte macchiato
Napój mleczny powstały przez powolne (delikatnie, po ściance) dolanie kawy espresso do gorącego mleka, pokrytego warstwą mlecznej piany to właśnie latte macchiato. Przy prawidłowym przygotowaniu otrzymuje się trzy warstwy: na dole mleko, po środku espresso, na górze piana. Dzięki temu jest to jedna z najciekawiej wyglądających, lecz także jedna z droższych kaw. Podawana jest w przezroczystej szklance z grubymi ściankami o pojemności ok. 250 ml. Może być pita przez słomkę. Latte macchiato można dekorować, podobnie jak cappuccino, czy espresso wiórkami czekoladowymi, kakao, cynamonem itp. Można także dodawać syropów smakowych tworząc całą gamę nowych smaków.
Cappuccino
Włoski specjał kawowy z dodatkiem spienionego mleka (rzadziej z bitą śmietaną) i szczyptą sypkiej czekolady lub kakao dla ozdoby podbił już cały świat. Podawane często do smaku z gałką loda w śmietance, to kawa, która podobnie jak habity kapucynów, od których bierze swoją nazwę, ma orzechowy kolor. Składa się z 1/3 espresso, 1/3 mleka i 1/3 mlecznej piany. Zaleca się pić ją na śniadanie, najlepiej do kruchego francuskiego pieczywa. Nazwa napoju, jak wspomniano, pochodzi od brązowawo-czerwonego habitu mnichów kapucynów (cappuccini), którzy wynaleźli ten rodzaj kawy. Świeżo zaparzone espresso jest wlewane do dużej filiżanki, następnie naczynie jest napełniane do samej górnej krawędzi świeżo spienionym mlekiem i na końcu ozdobione szczyptą naturalnego kakao.