Powrócił do swoich żydowskich korzeni

Do judaizmu, którą to religię przybliżył raciborskim seniorom, powrócił przed kilku laty. Nie nawrócił się, a jedynie odnalazł właściwy kierunek drogi: – Każdy Żyd jest naznaczony ręką Boga. Jesteśmy narodem wybranym, aby głosić o chwale Adonaj, Boga jedynego, który jest stwórcą i Bogiem niewidzialnym. I to nie nasze zadufanie, ale po prostu Bóg tak chciał i nie zostało to cofnięte – tłumaczył. Jednocześnie jest Żydem, który wierzy w Jezusa w kościele katolickim.

– Dylematem człowieczeństwa żydowskiego jest wiara i mówienie o niewidzialnym Bogu. Czytając jednak dokładnie Biblię widzimy Boga w sobie i w każdym człowieku, ponieważ według religii judaistycznej zostaliśmy stworzeni na obraz i podobieństwo Boga – wprowadzał w arkana swej religii. A jednocześnie tłumaczył jaki był cel Stwórcy: – Bóg skłonił się przed człowiekiem, klękając na ziemi, z której wziął grudkę, aby go ulepić. Tchnął w niego miłość, która sprawiła, że on ożył. Do dziś miłość sprawiła, ze powstaje życie.

Żydowski kapłan ciągle szuka i odkrywa Boga

Robert Urbanowicz, jak każdy Żyd – w zależności gdzie żyje i w którym znajduje się miejscu – ma kilka tożsamości. Dlatego, oprócz tego, że jest chasydem uważa się również za Polaka, Sefardyjczyka (ludność żydowska zamieszkująca Półwysep Iberyjski), Hiszpana. Jego korzenie sięgają Poznania, gdzie dziadek przed wojną był rabinem, a jednocześnie pochodzącym z Toledo Sefardyjczykiem. – Sefardyjscy Żydzi wygnani przez królową Izabelę w 1492 r. rozproszyli się po Afryce Północnej, Bałkanach, Anglii i Francji. Moja rodzina przyszła z Hiszpanii przez Afrykę do Polski. Była to jedna z nielicznych wspólnot sefardyjskich w kraju, druga taka istniała jeszcze tylko w Zamościu – opowiada.

W czasie nocy kryształowej poznańscy Żydzi zapędzeni zostali do synagogi, którą następnie spalono. Dziadek jego uratował się i w przebraniu wyjechał do Niemiec, gdzie pracował na gospodarstwie w Bawarii. W obozie koncentracyjnym w Dachau poznał babcię, wzięli ślub. Nigdy nie wrócił jednak ani do Poznania, ani do judaizmu. – Pochodzę z rodziny kapłańskiej, z koheletów. W historii moja rodzina brała udział w ofiarach w świątyni w Jerozolimie, ponieważ według przekazu dziadka pochodzimy z prostej linii Aarona z plemienia Lewiego. Moi przodkowie związani byli m.in. Janem Chrzcicielem oraz Mateuszem Ewangelistą – wyjaśnia.

W judaizmie znamienne są rytuały oczyszczenia. – Jako kapłanowi nie wolno mi wejść na cmentarz żydowski, za wyjątkiem gdy umiera ktoś

bliski. Muszę wtenczas odmówić modlitwy oczyszczające i siedem razy całkowicie zanurzyć się w tzw. mykwie, czyli w basenie z wodą źródlaną. Oczyszczają się również kobiety po okresie menstruacyjnym i po porodzie oraz mężczyźni przed pójściem do synagogi w szabat – tłumaczył.

Mama pana Roberta – żydówka wyszła za mąż za katolika, dlatego został ochrzczony. Przez 40 lat szukał swojej religijnej drogi. Przed ponad siedmiu laty, w święto Chanuki, przypadające w okresie katolickiego adwentu, postanowił wrócić do żydostwa. Zaczął studiować Biblię, Stary i Nowy Testament, Koran oraz Talmud – komentarz do Pięcioksięgu Mojżesza. Pojawiły się bowiem nurtujące go pytania: – Co zrobić ze sobą po nawróceniu? Jak żyć w takim mieście jak Racibórz, gdzie nie ma ani wspólnoty żydowskiej, ani synagogi? Ponieważ uważa się za buntownika w życiu, dlatego zaczął nosić się po żydowsku i własną postawą głosić swoją odrębność religijną. – W Talmudzie odkryłem, że jestem Żydem, ale też wierzę w Jezusa. Chodzę więc do kościoła katolickiego, w którym msza jest dla Żyda sederem – przedłużeniem paschy – przyznaje.

Należy do wspólnoty katolików św. Jakuba z Jerozolimy, nazywanej Stowarzyszeniem Katolików Języka Hebrajskiego. Wspólnota ta uznaje papieża jako następcę Kefasa czyli Piotra oraz wszystkie prawa katolickie, ale jednocześnie ma prawo nosić się po żydowsku, przestrzegać wszystkich świąt żydowskich, a także zachować swą żydowskość.

Rozumie i nie osądza innych Żydów

– Kiedy znów zacząłem być Żydem zapragnąłem miejsca i środowiska, które pozwoliłoby mi kochać i szukać, bo nasze życie polega na szukaniu i odkrywaniu Boga w sobie i wokół nas. Przyszła mi do głowy modlitwa „Ojcze nasz, który jesteś w niebie”, ale jeśli jesteś w niebie, czy istniejesz naprawdę? Zacząłem szukać Boga wokół siebie i znalazłem ludzi, pochodzenia żydowskiego, którzy przyjechali ze Wschodu do Raciborza i przez wiele lat, jak w niewoli babilońskiej ukrywali swoją tożsamość żydowską. Znaleźli mnie, zaczęliśmy tworzyć coś w rodzaju wspólnoty, spotykaliśmy się na kolacji szabatowej. Ciężar żydostwa był jednak tak ogromny, że przestali się przyznawać, że pochodzą z narodu wybranego, odstąpili ode mnie i żyją tak jak dotychczas – nie osądza, rozumie ich decyzje, sam będąc Żydem, nikogo do judaizmu nie chce nawracać.

Przed rokiem Robert Urbanowicz założył Midraszowy Teatr Żydowski w Raciborzu i choć zespół który go tworzy, nie ma nic wspólnego z judaizmem, swymi występami upamiętnia wspólnotę żydowską, która niegdyś żyła w mieście. Dziś nie ma synagogi, która kiedyś istniała przy ul. Szewskiej, a miejsce to porasta trawa i tylko suche jej kępy wyznaczają zarys fundamentów. Ponieważ plac ten został sprzedany, na pamiątkę posadzono drzewo na skwerze Kresowian. Nie przez przypadek, ponieważ cały ten teren należał do gminy żydowskiej i oprócz synagogi stały tam budynki rabinów, hotel, ochronka dla dzieci oraz jadłodajnia do ubogich.

– Mówienie o Żydach nie pozostawia nikogo obojętnym, ponieważ nosimy się w sposób charakterystyczny, czarny kolor ubioru podkreśla przynależność, skromność i pokorę – wyjaśnia raciborski chasyd. Ważne znaczenie w stroju mają frędzle, w których węzełkach i sznureczkach „zapisanych” jest 613 przykazań. Tałes lub talit – szal z wełny owczej – nakładany jest na głowę lub ramiona podczas modlitwy porannej i podczas większych uroczystości, podobnie jak tefilin – pudełeczka z modlitwami – również noszone podczas codziennych modłów. W każdym domu żydowskim, dla ochrony przed złem, umieszczana jest na futrynie drzwi mezuza – pojemniczek z drewna lub metalu z zapisanymi fragmentami Tory.

Obecnie dla Roberta Urbanowicza, który jest znów prawdziwym Żydem, jego świat stał się światem Boga i dla Boga. Jak przyznaje, do końca nawet sam nie zdawał sobie sprawy w jakim stopniu wyrażała się w tym jego żydowska tożsamość.

(ewa)