100 lat temu w Nowinach Raciborskich: Hipnotyzer w Raciborzu. Ludzie brali strzępy papieru za prawdziwe pieniądze
Postrzelenie raciborskiej księżniczki w Bieńkowicach, szalejąca drożyzna, wpadka szajki bandytów ze Studziennej, gospodarcze skutki ostrej zimy oraz zadziwiający pokaz hipnotyzera w „Strzesze” – to tylko cząstka tego, na co natrafiliśmy w „Nowinach Raciborskich” sprzed stu lat. Zapraszamy do lektury, która przeniesie Was do Raciborza i okolic w końcu roku 1919.
Wojtek Żołneczko
Racibórz • 27 grudnia 1919 r.
Hipnotyzer w Strzesze
Racibórz. Występ hipnotyzera p. Pasonia z Opola na niedzielnem posiedzeniu Towarzystwa polsko-górnośląskiego w „Strzesze” spotkał się z wielkiem uznaniem ze strony licznie zebranej publiczności. W sposób jasny i zrozumiały wyjaśnił prelegent znaczenie sugestyi i hipnotyzmu, poczem przeszedł do doświadczeń ze starszemi i młodszemi osobami, które budziły wielkie zaciekawienie. I tak kazał im wyciągać ręce przed siebie, których następnie wskutek sugestyi skrzywić nie mogły, siedząc na krześle nie mogły wstać i odwrotnie, stojąc nie mogły usiąść, strzępy papierków brały za papierowe pieniądze itd. Każdy występ wynagradzała publiczność rzęsistemi oklaskami.
Miasto kupiło kościół
Racibórz. Stary kościół ewangelicki nabyty od gminy ewangelickiej przez miasto za 38 000 marek, na co się rada miasta zgodziła. Stary kościół ewangelicki był pierwotnie aż do roku 1810 kościołem klasztornym Panien Dominikanek. Należałoby tę starodawną budowlę zachować i ile możności katolikom zwrócić.
Śmierć za śmierć
Racibórz. Na śmierć skazał sąd wojenny niejakiego Józefa Murłowskiego, który 9 lipca w Mechnicy zastrzelił karczmarza Smykałę, aby go uprzątnąć jako niemiłego świadka.
Postrzelenie księżniczki
Racibórz. Postrzelił jakiś nieznany zbrodniarz w okolicy Bieńkowic księżniczkę raciborską z Rud, gdy ta przejeżdżała tamtędy w automobilu w sobotę 20 grudnia wieczorem. Księżniczka ma przestrzeloną rękę. Po zaopatrzeniu jej w Raciborzu, odjechała do Rud.
Okradał kolegów
Racibórz. Izba karna skazała niejakiego Karola Mendego, który w domu sypialnym kopalni „Szarlotty” w powiecie rybnickim okradał swych kolegów, na półtora roku więzienia.
Koniokradztwo
Bluszczów w raciborskiem. Koniokradztwo popełniono tu u gospodarza Klimka; złodzieje zabrali mu ze stajni dwie klacze w wieku 5 i 9 lat. Śladu złodziei dotąd nie wykryto.
Bandyci dostali łupnia
Żory. We Warszowicach ośmiu bandytów usiłowało obrabować mieszkanie pewnego obywatela, ale bandytów zdołano odpędzić – jeden z nich został pojmany a drugi postrzelony.
Jest drogo, będzie jeszcze drożej!
Chleb i ziemniaki mają podrożeć, aby pokryć koszta premii, które wypłacono rolnikom za przyspieszone odstawienie zboża i ziemniaków. Podrożenie to wynosić ma przeszło 23 marki na centnarze mąki*, a to podróży odpowiednio chleb. Ile ziemniaki podrożeją, na razie nie donoszą. Oczywiście rolnicy z tego już korzyści żadnej mieć nie będą, bo premie już pobrali wszyscy ci, co mogli wcześnie odstawić swoje produkty.
Na cukierki czyli bombony ustanowione zostaną nowe wyższe ceny. Państwowy urząd gospodarczy zniewolony został, z powodu podwyższenia cen cukru i wyrobu, zmienić dotychczasowe ceny na wyższe. Dla dzieci wiadomość to niepocieszająca.
* Centnar lub cetnar – jednostka masy wynosząca około 50 kg.
Racibórz • 29 grudnia 1919 r.
Zniesienie napiwków
Racibórz. Napiwki w restauracyach, kawiarniach i hotelach także tutaj zostały od 25 grudnia zniesione. Natomiast policza się gościom 8 względnie 10 procent dodatku do rachunku.
To nie był zamach
Księżniczkę raciborską postrzelił w Bieńkowicach członek „sicherheitswery”*, ponieważ automobil księżniczki na zawołanie nie stanął. Więc o zamachu w tym wypadku mówić nie można.
Aresztowanie bandytów
Bandytom ze Studziennej, których niedawno aresztowano, przypisuje się wiele zbrodni bandyckich popełnionych w Studziennej, Markowicach, Makowie i gdzie indziej. Także świętokradztwo w kościele Matki Bożej mieli wykonać. Śledztwo wszystkich tych zbrodni teraz dochodzi.
Nowe życie BabicBabice w raciborskiem. W naszej dawniej na ogół spokojnej wiosce, zaczyna się nowe życie. Szczególnie ostatnie wybory zastępców gminnych, które wypadły dla nas nadzwyczaj korzystnie, otworzyły niejednemu oczy. To też wzmógł się ruch narodowy. Od lat kilku istniejąca filia górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego rozwija się poważnie, nadto założono dla naszych gospodarzy „Kółko rolnicze”, a w nie za długim czasie powstanie jeszcze trzecie towarzystwo pod nazwą „Kółko oświatowe” z oddziałem śpiewaczem. Do towarzystw garną się młodzi i starzy, młodzieńcy, mężczyźni, dziewczyny i niewiasty. Pocieszający to objaw, to też należy się wszystkim uznanie i pochwała.
Mimo tak korzystnego rozwoju towarzystw naszych, daje się bardzo odczuwać brak czytelnictwa polskiego. Na ogólną liczbę mieszkańców wsi naszej, jest liczba czytelników gazet polskich niewielka. Jest jeszcze u nas bardzo wielu gospodarzy i robotników, którzy dotąd żadnej gazety polskiej nie czytają. Tych winni czytający gazetę naszą z błędnej drogi nawrócić, nakłaniając ich do czytania gazety. Szczególnie przy zmianie kwartału jest najlepsza okazya do zjednywania nowych czytelników dla gazety naszej. Gazeta polska uszlachetnia człowieka, staje się jego drogowskazem i nauczycielem politycznym. To też wykorzystajmy ostatnie dni starego roku do agitacyi za gazetą naszą. Niech po Nowym Roku nie zastaniemy we wsi naszej ani jednego domu, gdzie by nie było gazety polskiej. Jeżeli się czytelnictwo polskie podniesie, natenczas i praca w towarzystwach naszych będzie łatwiejsza i owocniejsza.
Podpisano: Baba
Ile żydów żyje na świecie?
Centralne Biuro Syjonistyczne podaje obliczenie ilości żydów podług obliczeń uczonego żydowskiego Dawida Trietscha. Ogólna liczba żydów na świecie wynosić ma 15 480 00, mianowicie ma ich:
Polska 3300 000
Ukraina 3300 000
Stany Zjednoczone 3100 000
Rosya 900 000
Rumunia 650 000
Niemcy 540 000
(...)
Polska miała z dawna wielu żydów, bo z powodu tolerancyi królów polskich ze wszech strony do Polski przybywali, uchodząc przed prześladowaniem w innych krajach.
W ostatnim pół wieku jednak liczba ich dlatego znacznie się zwiększyła, ponieważ Rosya, wydając prawa wyjątkowe na żydów, wypędzała ich z krajów rosyjskich, a wypędzała do Polski, gdzie ustawy wyjątkowe nie obowiązywały.
Sprawa żydowska jest z wielu spraw trudnych, z jakiemi Polska niemało zazna kłopotu, może najkłopotliwsza. Co bądź w niej się stanie, tyle pewna, że tylko jest jeden sposób usunięcia niebezpieczeństwa i to ten, jakiego użyło Poznańskie: praca, oszczędność, zajmowanie się handlem ze strony społeczeństwa polskiego.
* Sicherheitswehr (zycherka, Sicherka) – policja bezpieczeństwa.
Racibórz • 31 grudnia 1919 r.
Rok złudzeń
Zstępujący do grobu rok 1919 był dla ludzkości tylko rokiem złudzeń, to też nikt po nim płakać nie będzie.
Zdawało się, że po przejściu burzy światowej zaświta nareszcie tak długo i gorąco oczekiwany pokój, tymczasem mijał dzień za dniem, miesiąc za miesiące, wszystkie nadzieje zawiodły, a przy końcu roku jeszcze nie mamy trwałego pokoju i Bogu jedynie wiadomo, kiedy nastąpi (...)
Najgorzej na tej niepewności wychodzi bodaj Polska, bo jeszcze dziś jej granice nie ustalone, na kresach krew żołnierza polskiego się leje w walkach z rosyjskimi bolszewikami i trudno przewidzieć kiedy one się zakończą i jaką korzyść Polsce przyniosą (...)
Jednym z ważniejszych wydarzeń w Polsce, to ustąpienie prezesa ministrów Paderewskiego, którego przeciwnikom, w pierwszym rzędzie socyalistom udało się strącić jego z piedestału. Ustąpił z areny publicznej mąż, który gorąco kochał ojczyznę, któremu naród polski bardzo wiele zawdzięcza, a ustąpił dlatego, że nie zdołał pozyskać większości dla swej polityki. Nie zawsze atoli większość stanowi szczęście dla kraju, jak tego dowodem potężne ongi państwo niemieckie, które większość składająca się z junkrów pruskich, reakcyonistów i militarystów, wywołując wojnę światową, w przepaść pogrążyła (...)
Ostra zima
Ze wszystkich stron Niemiec jak z Berlina, Hamburga itd. donoszą o tęgich mrozach. Na rzekach Odrze i Łabie wstrzymano ruch przewozowy z powodu zamarznięcia.