110 lat temu w Nowinach Raciborskich: Zbudowali nowy kościół. Na pierwszą mszę przyszło tylu wiernych, że nie wszyscy zmieścili się w świątyni
Wielkie święto parafii w Raszczycach, powiat raciborski w liczbach oraz surowe wyroki za pospolite przestępstwa wydane przez Izbę Karną w Raciborzu – między innymi o tym pisano w Nowinach na początku listopada 1911 roku. Zapraszamy do lektury, która jest jak podróż w czasie. Wojciech Żołneczko
Racibórz • 2 listopada 1911 r.
Poświęcenie nowego zboru
Racibórz. Wczoraj odbyło się tu poświęcenie nowego zboru (kościoła) ewangelickiego.
Wierni nie zmieścili się w nowym kościele
Raszczyce. W ubiegłą niedzielę odbyło się uroczyste poświęcenie naszego nowo zbudowanego kościoła przez Najprzew. ks. biskupa dr. Augustina. Tenże przybył już w sobotę o godz. 4 1/2 po poł. koleją do Raciborza, a stamtąd udał się powozem do Markowic, gdzie zamieszkał na probostwie. Wieczorem urządzono na jego cześć pochód z pochodniami, podczas którego wygłosił pomiędzy innymi polską przemowę p. Martinus z Raszczyc. Nazajutrz o godz. 8 rano rozpoczęła się uroczystość w Raszczycach. Wioska była pięknie przystrojona w zieleń, wznosiło się także kilka bram tryumfalnych. Akt poświęcenia trwał do godz. 10 1/4 poczem wygłosił ks. Biskup polską i niemiecką przemowę, i odprawił mszę pontyfikalną w asyście kilku księży. Śpiew podczas nabożeństwa był łaciński. Udział wiernych w uroczystości był bardzo liczny, tak że kościół nie mógł wszystkich pomieścić.
Dwanaście dzieci spalonych
Straszny wypadek zdarzył się we wsi Strzelce w powiecie noworadomskim. W pewnem mieszkaniu wybuchł ogień rano, gdy dorosłe osoby z całego domu zbierały grzyby w lesie znacznie oddalonym. W płomieniach zginęło dwanaście dzieci, które nie zdołały się wyratować z płonącej chaty.
Wyniki wyborów w Raciborskiem (dokończenie)*
* Mowa o wyborach uzupełniających do parlamentu niemieckiego. Ksiądz Banaś był kandydatem Koła Polskiego. Pozostali kandydaci startowali jako przedstawiciele ugrupowań niemieckich. Wynik wyborów nie był jednoznaczny – przewidziano drugą turę.
Racibórz • 4 listopada 1911 r.
Surowe wyroki izby karnej w Raciborzu
Racibórz. Izba karna skazała buchaltera Leopolda F. z Rybnika na 6 miesięcy więzienia za sprzeniewierzenie pieniędzy.
Za kradzież skazaną została robotnica Joanna Wycisk z Raciborza na rok ciężkiego więzienia.
Ilu ludzi mieszka w Żorach?
Żory. Liczba ludności w naszem mieście wynosi według ostatniego liczenia 5027 osób. W ubiegłym roku było wprawdzie 5036, ale to zważyć trzeba, że wszyscy urzędnicy kolejowi wraz z rodzinami wynieśli się do Jastrzębia.
Racibórz • 7 listopada 1911 r.
Wybory
w Raciborskiem!
Wybory ściślejsze w okręgu raciborskim odbędą się w przyszłą środę 8 listopada r.b. pomiędzy naszym kandydatem ks. prob. Banasiem z Łubowic a centrowcem*.
Prawo do głosowania mają tylko ci, którzy są w liście wyborczej zapisani. Kto jest w liście zapisany, a przy piątkowych wyborach nie korzystał ze swego prawa, niech przynajmniej przy ściślejszych wyborach swój błąd naprawi i odda kartkę na naszego kandydata.
Rodacy! Agitujcie jeszcze w ostatniej chwili, aby kandydat nasz otrzymał jak najwięcej głosów.
Ilu jest Słowian?
Na pytanie to odpowiada prof. T. D. Florinskij w dodatku do mapy „Etnograficzeskaja Karta Zapadnego Slawianstwa i Zapadnoj Rusi”, wydanej w Kijowie. Podajemy poniżej interesujące cyfry bez zmian.
Według prof. Florinskiego było Słowian na początku r. 1911 około 159,420,000, uwzględniając przyrost roczny, który czyni 2 i pół miliona, byłoby obecnie na kuli ziemskiej około 162,000,000 ludności słowiańskiej.
Z owych 159,420,000 jest:
1) Rosyan około 110,000,000, w tej liczbie 69 mil. 500 tys. Wielkorosyan, 23,100,000 Rusinów i 7 mil. 400 tys. Białorusów.
2) Bułgarów 5,700,000
3) Serbochorwatów 9,773,000
4) Słowieńców 1,500,000
5) Czechów 7,500,000
6) Słowaków 2,740,000
7) Serbów łużyckich 157,000
8) Polaków 21,700,000
Kaszubów 370,000
(...)
Powiat raciborski w liczbach
Racibórz. Wydział powiatowy raciborski (wieś) wydał sprawozdanie o stosunkach komunalnych w powiecie wiejskim. Ze sprawozdania podajemy poniżej najważniejsze szczegóły. Raciborski pow. wiejski obejmuje 836,685 km. kwadratowych**. Wedle spisu ludności dnia 1–go grudnia 1910 wynosi liczba ludności 119 658***.
Powiat wiejski składa się z jednego miasta (Hulczyn), 114 gmin wiejskich i 90 samodzielnych obwodów dominialnych (...)
Powiat jest podzielony na 3 inspekcye szkolne, do których należy 107 szkół ludowych. Do szkół tych uczęszcza 26 127 dzieci. Ustanowionych jest 375 nauczycieli i nauczycielek. Z dzieci jest 26 012 katolickich, 112 ewangelickich i 3 żydowskie (...)
Wielkie straty
po pożarze w Brzeźnicy
W Brzeźnicy spaliła się wczoraj w nocy o godz. 11 1/4 stodoła dominialna, w której mieli gospodarze z Brzeźnicy złożone zboże. Straty są wielkie.
Coraz więcej kradzieży
Rybnik. W nocy z soboty na niedzielę skradli jacyś dotąd niewyśledzeni złodzieje piekarzowi Heliesowi wartościowego konia. W ogóle kradzieże w okolicy jakoś w ostatnim czasie są znowu na porządku dziennym.
* Kandydatem niemieckiej, katolickiej partii Centrum.
** Dzisiejszy powiat raciborski ma powierzchnię 544 km².
*** Obecnie powiat raciborski liczy niespełna 108 tys. mieszkańców.