110 lat temu w Nowinach Raciborskich: Francek, Walek i Spielverein w Makowie, czyli jak się skończy zabawa w Niemców

Racibórz • 4 maja 1912 r.

„Spielverein” w Makowie

– Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

– Na wieki amen, witam cię Francku.

– Bóg zapłać, ja cię też witam Walku. Skąd to idziesz?

– Ze zgromadzenia. Czy to nie wiesz, że tam dziś zakładali „Spielverein”?

– Co, „Spielverein”? Dla dzieci nie potrzeba „Spielvereinu”, bo one same najlepiej się bawią.

– To nie dla dzieci, lecz dla młodzieńców ma być ten „Verein”.

– Co gadasz? To młodzieńcy mają jeszcze do „Spielszule” chodzić?

– Nie do „Spielszuli”, ale na polu mają grać, skakać i turnować.

– Ha, ha, ha! To będzie zabawne!

– Nie śmiej się, bo i kilku gospodarzy dało się też do tego zapisać.

– Co? Gospodarze do „Spielvereinu”? Ty żartujesz, to ci gospodarze też będą na polu grali, skakali i turnowali? To będzie komedya – ani cirkusa już tu potem nie potrzebujemy.

– I mnie to śmiesznie przychodzi. Lepiej by oni zrobili, gdyby się o swoje gospodarstwo starali.

– Ale powiedz mi, mój Walku, dlaczego to ci młodzieńcy mają do „Spielvereinu” wstępować?

– Pewnie, aby nie dostali suchot płuc, gdyby w domu siadali.

– Mnie się zdaje, że ty już cierpisz na suchoty, ale na suchoty mózgownicy. Czy nasi młodzieńcy nie turnują po całych dniach na polu albo przy murarce? W niedzielę potrzebują odpoczynku, ale nie turnowania. W miastach dla bladych krawców, szewców i pisarczyków, to takowe „Spielverein” są dobre, ale na wsi – to głupota. Ale, mój Walku, mnie się zdaje, że tu nie chodzi o granie, lecz o zniemczenie naszych młodzieńców. Tam się mają nauczyć i pomiędzy sobą tylko po niemiecku gadać, a z naszym językiem polskim na bok.

– Może być, że ty słusznie sądzisz, bo tam na zgromadzeniu tylko po niemiecku mówiono, a na nas Polaków żadnego względu nie brano.

– Słyszałem, że i twój syn się dał zapisać. To się ty jeszcze tego doczekasz, iż on i w domu będzie chciał po niemiecku mówić, a swoim ojczystym językiem będzie się brzydził.

– Nie daj tego, Boże, żeby moje dzieci miały swoim pięknym polskim językiem pogardzać.

– Ja się jeszcze gorszych rzeczy obawiam, a to, że te gry się będą w karczmie kończyły, a tam nasi synowie nauczą się hulania i marnotrawstwa.

– Jeżeliby tak miało być, to mój Hanys musi zaraz z tego wystąpić. Niech on lepiej w domu w rodzinie się bawi jaką niewinną grą.

– Jeszcze lepiejby było, gdybyś za te pieniądze, które twój Hanys ma do „Spielvereinu” płacić i w karczmie przeniszczyć, sobie zaraz zamówił „Nowiny Raciborskie”, a w niedzielę po południu i wieczorami młodzieńcy czytaniem się bawili. Tak twoi synowie się nauczą dużo pożytecznych rzeczy, a umiłują swój język ojczysty.

– Ty mądrze mówisz, zaraz to uczynię. Bóg zapłać, żeś mi tak pięknie doradził. Zostań z Bogiem.

– Z Panem Bogiem!*

Wandale połamali drzewka

Żory. W tych dniach połamano 15 drzewek stojących przy drodze z Żorów do Osiny. Na wykrycie sprawców wyznaczono nagrodę.

* Artykuł jest satyrą na działalność niemieckich organizacji, które kładły nacisk na krzewienie kultury fizycznej, ale też niemieckich wartości patriotycznych. Wśród Polaków podobną funkcję spełniały „Sokoły”.

---

Racibórz • 7 maja 1912 r.

Bójka na weselu skończyła się zgonem

Racibórz. Sąd przysięgłych skazał robotnika Stanisława Zimnola z Zawodzia na 2 lata i 6 miesięcy więzienia za ciężkie poranienie syna gospodarskiego Buchty z Bzów Zameczków, który wskutek tych ran zmarł dnia następnego. Brutalnego czynu dopuścił się Zimnol na weselisku, odbywającem się w karczmie w Warszowicach.

Fałszywy bankrut

O fałszywe bankructwo oskarżony był blachnierz Jan Mücka z Wodzisławia*. W jego zawodzie dobrze mu się powodziło, ponieważ był pilny i zaradny, chcąc się atoli prędzej zbogacić, puścił się na spekulacye i począł skupywać grunta w Rydułtowach, Pszowie i Wodzisławiu. W końcu założył nawet kinematograf w Wodzisławiu. To było jego nieszczęściem. Interes nie szedł, nastały kłopoty finansowe, aż w końcu zbankrutował. Ponieważ kazał większe sumy zapisać na hipoteki dla swego ojca, żony i szwagra, dopatrzono się w tem fałszywego bankructwa, za co sąd przysięgłych skazał go na 3 lata więzienia.

Zwłoki dziewczynki

Racibórz. W sobotę wieczorem około godziny 9 wydobyto z Odry naprzeciw miejskiej rzeźni zwłoki dziewczynki Hawliczek, która przed mniej więcej pół rokiem znikła z domu swego chlebodawcy Davida. Zwłoki były w zupełnym rozkładzie.

Poparzony trzylatek zmarł

Rybnik. Nieszczęśliwy wypadek wydarzył się w rodzinie malarza Kopycioka. Trzyletni jego synek przewrócił garnek z gorącem mlekiem, stojący na piecu i odniósł tak ciężkie ob

rażenia, że w dwa dni potem wyzionął ducha.

* Blachnierz wytwarzał wiadra, garnki, patelnie, sztućce, świeczniki i inne przedmioty.

---

Racibórz • 9 maja 1912 r.

Srebrne wesele

Racibórz. Srebrne wesele obchodzili wczoraj małżonkowie Mateusz i Karolina Piechaczkowie na Ostrogu.

Wyskoczyła z pociągu

W sobotę po południu wyskoczyła z pospiesznego pociągu pomiędzy Raciborską Kuźnią a Nędzą pewna kobieta, pochodząca z Austryi, i zabiła się na miejscu. Przed miesiącem wyjechała ona do Ameryki, gdzie atoli dostała pomieszania zmysłów, wskutek czego władze amerykańskie odstawiły ją do Europy z powrotem.

Razem wydzierżawią grunta

Sławików, pow. raciborski. W niedzielę zgromadzili się u p. Reicha tutejszy siedlacy, celem wydzierżawienia pola wspólnie od posiedziciela dóbr sławikowskich. Wynajęte będą 1000 jutrzyn*. Na czele spółki stoją siedlacy Józef Krajczy, Paweł Zarembik, Jan Szyrtek, Karol Spleśniały.

* Jutrzyna to tłumaczenie niemieckiego słowa morg. Historycznie była to powierzchnia ziemi, którą jeden człowiek był w stanie zaorać przy użyciu zaprzęgu lub skosić w ciągu jednego dnia. Mórg pruski wynosił około 25,5 ara.