Górnictwo to przemysł z XVIII wieku, ale…wciąż w czołówce innowacji

Po co górnictwu innowacje?

Działania te już od dłuższego czasu mają jasne i konkretne cele, spośród których najważniejsze to: zwiększenie efektywności produkcji, ciągła poprawa jakości produktów dostarczanych na rynek, obniżenie kosztów, poprawa bezpieczeństwo pracy i znacząca, wieloaspektowa redukcja uciążliwości dla środowiska i najbliższego otoczenia. Do tego dochodzą najnowsze projekty dotyczące odnawialnych źródeł energii, gospodarki obiegu zamkniętego, a nawet rozwoju gospodarki wodorowej.

Oczywiście nie sposób wymienić wszystkich projektów i nowych technologii, które są realizowane, testowane i wdrażane w zakładach Grupy JSW. Poza tym wielu innowacji (dotyczących chociażby nowoczesnych technik kotwienia, separacji skały płonnej, sterowania radiowego wciągarkami czy produkcji adsorbentów koksowych, itp.), choć mają one często fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania kopalń czy produkcji koksu, nie sposób zrozumieć bez dodatkowego, specjalistycznego wykładu. Z drugiej strony, o niektórych projektach realizowanych w JSW nie sposób nie wspomnieć, szczególnie jeśli mają bezpośredni i ważny wpływ na nasze codzienne życie, środowisko naturalne lub też są działaniami unikatowymi w skali światowej.

Ujarzmianie błękitnego paliwa

Jednym z takich spektakularnych przykładów jest innowacyjny projekt odmetanowania zamkniętych, poeksploatacyjnych rejonów kopalń, a następnie wykorzystywania odzyskanego metanu do produkcji prądu. Projekt Redukcji Emisji Metanu ma charakter badawczo– wdrożeniowy. Jego budżet wynosi niemal 22 miliony euro, z czego połowa będzie pochodzić ze środków unijnych. Jest realizowany przez konsorcjum, składające się z instytutów naukowo– badawczych, zrzeszonych wspólnie z JSW w Centrum Doskonałości ds. Metanu z Kopalń ICE– CMM Poland. Partnerem wiodącym jest JSW, a dzięki zaangażowaniu Głównego Instytutu Górnictwa, udało się pozyskać do współpracy partnerów zagranicznych, czyli ośrodki naukowe z Rumunii i Hiszpanii.

Z „Pniówka” w świat

Projekt REM rozpoczął się od kopalni „Pniówek”, gdzie po zakończeniu prac badawczych i analiz powstanie powierzchniowa stacja odmetanowania z sieciami dołowych rurociągów z ujęciami metanu, system pomiarowy oraz automatycznego sterowania. Pozyskany ze zrobów poeksploatacyjnych metan wykorzystywany zostanie do produkcji energii elektrycznej w silnikach gazowych połączonych z generatorami prądu. Realizacja projektu pozwoli na redukcję emisji metanu o 19 mln m3 w ciągu roku oraz wyprodukowanie w procesie jego utylizacji 60 tys. MWh energii elektrycznej. A warto przy okazji przypomnieć, że tego typu działania mają duże znaczenie dla ochrony klimatu, gdyż metan jest gazem, którego potencjał cieplarniany jest 28– krotnie większy od dwutlenku węgla. Docelowo projekt zostanie wprowadzony we wszystkich kopalniach JSW.

– Inteligentny system odmetanowania, który zaprojektujemy i zrealizujemy wraz z Głównym Instytutem Górnictwa, docelowo posłuży nie tylko naszym zakładom – zapewnia prezes Jastrzębskiej Spółki Węglowej Tomasz Cudny – Z tej technologii będą mogły skorzystać zakłady wydobywcze na całym świecie. To będzie nasz wkład w poprawę bezpieczeństwa pracy w światowym górnictwie oraz redukcję emisji metanu przez globalny sektor wydobywczy.

Lepiej dla klimatu i dla… Radlina

Skoro mowa o wykorzystaniu metanu i ochronie środowiska to warto zaznaczyć, że obecnie JSW jest liderem we wdrażaniu technologii ujęcia oraz przemysłowego wykorzystania metanu do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu w układach kogeneracyjnych. W JSW efektywność odmetanowania kopalń wynosi obecnie od 35 do 42 proc., przy średniej światowej, która nie przekracza 30 proc. Strategia Grupy JSW na lata 2022– 2030 zakłada wzrost tego wskaźnika do 50 proc. Obecnie w zakładach Grupy wykorzystywanych jest około 60 proc. metanu, który ujmowany jest systemem odmetanowania, czyli pozyskanego z tych miejsc, gdzie jego koncentracja jest wyższa niż 30 proc. Ten wskaźnik ma wkrótce także wzrosnąć i to aż do 95 proc., a pozyskany metan posłuży do wytworzenia energii elektrycznej i cieplnej. Z kolei w należącej do JSW Koks Koksowni Radlin finalizowana jest inwestycja, która ograniczy emisję gazu koksowniczego, który dotąd był w dużej mierze bezproduktywnie spalany w tzw. pochodni bezpieczeństwa. Teraz będzie nim opalany kogeneracyjny blok energetyczny, wytwarzający prąd i ciepło na użytek własny i dla odbiorców zewnętrznych. Dzięki tej inwestycji zabezpieczone w ciepło zostanie miasto Radlin, a dodatkowo mieszkańcy uzyskają czystsze powietrze.

Dwa kierunki innowacji

Obecnie w Grupie JSW, adekwatnie do priorytetów Strategii na lata 2022– 2030, działalność związana z innowacjami i nowymi technologiami została uporządkowana i rozdzielona pomiędzy dwa ośrodki. Spółka JSW Nowe Projekty (wcześniej JSW Innowacje) zajmuje się projektami dotyczącymi OZE, gospodarki obiegu zamkniętego oraz rozwoju gospodarki wodorowej. Z kolei działalność innowacyjna bezpośrednio związana z przemysłem wydobywczym jest realizowana przez Biuro Rozwoju, Innowacji i Informatyzacji JSW SA.