Zdrowie: Ból to też choroba

Najbardziej znany jest podział ze względu na czas jego trwania na ból ostry (np. ból po urazie, oparzeniu, ból wieńcowy czy kolka nerkowa) i ból przewlekły, który trwa przez dłuższy czas lub też towarzyszy chorobom przewlekłym – mówi dr n. med. Kordian Waroński, specjalista medycyny paliatywnej z NZOZ „Medicator” w Radlinie. Może on być jedynym objawem, ale może też towarzyszyć wielu innym chorobom i powodować niepotrzebne dodatkowe cierpienie dla pacjentów, np. w cukrzycy, gdzie do teraz panuje przekonanie, że do bólu stóp w cukrzycy należy się przyzwyczaić. Z  bólem przewlekłym należy walczyć – nie zawsze można go zlikwidować, ale w większości można znacznie zmniejszyć jego natężenie. Leczenie bólu przewlekłego to nie tylko działania czysto lekarskie. Bardzo ważne jest zachowanie się i pomoc osób bliskich, rodziny, krewnych czy przyjaciół.

Ból, jak wspomniałem, to nie tylko cierpienie fizyczne, dlatego tak ważne jest zrozumienie otoczenia, otoczenie opieką, a często wystarczy kilka empatycznych słów aby ulżyć cierpiącemu – słyszymy od dra Warońskiego. To, że ktoś nie wygląda na chorego, nie znaczy, że nie cierpi. Często określamy naszych bliskich jako hipochondryków, a niejednokrotnie są to osoby cierpiące na ból przewlekły, wymagające naszego zrozumienia i pomocy. Przyczyną bólu może być również przemęczenie czy sytuacja konfliktowa w rodzinie. Nie możemy nie zauważać nawet bólu o małym natężeniu, który trwa długo, np. kilka lat, gdyż obniżając odporność i wywołując stres może powodować znacznie poważniejsze następstwa, jak np.  chorobę nowotworową u osoby z przewlekłym napięciowym bólem głowy. Pamiętajmy jednak – żadnego samoleczenia. Korzystajmy z porady lekarza rodzinnego czy specjalistów medycyny paliatywnej, którzy zajmują się leczeniem tych dolegliwości. Przede wszystkim musimy określić przyczynę cierpienia, która może być odwracalna. A w przypadku braku  możliwości skutecznego leczenia przyczynowego zdecydujmy się na leczenie przewlekłe, np. farmakologiczne. Wielu pacjentów obawia się uzależnienia od leków, objawów ubocznych, w tym, jak często określają „zniszczenia” wątroby. A czy ktokolwiek neguje przyjmowanie leków obniżających ciśnienie tętnicze w przypadku utrzymywania się jego podwyższonych wartości, czy też stosowanie insuliny w cukrzycy? W aptekach mamy szeroki wachlarz leków przeciwbólowych, co pozwala na odpowiednie ich dobranie i zminimalizowanie wystąpienia objawów ubocznych, pod warunkiem odpowiedniego leczenia, powolnego modyfikowania dawek i kombinacji leków. Szczególną rolę odgrywa skuteczne leczenie bólu u pacjentów z chorobami nowotworowymi, którzy ponadto narażeni są  na wiele innych uporczywych i pogarszających jakość ich życia dolegliwości.

Czasem mamy do czynienia z tzw. bólem totalnym, który rozgrywa się nie tylko na płaszczyźnie fizycznej, ale dotyka też sfery duchowej, psychologicznej, socjalnej.  Nazywa się go także bólem wszechogarniającym i rozpoznajemy go, gdy dominuje utrata sensu i znaczenia życia, poczucie braku nadziei oraz wiary w jakąkolwiek pomoc. Wtedy tym bardziej ważna jest pomoc bliskich i personelu medycznego. Pamiętajmy więc, że ból nie zawsze jest tylko  sygnałem pochodzącym z naszych receptorów bólowych  i dlatego czasem  towarzyszenie cierpiącemu czy akceptacja jego dolegliwości mogą przynieść więcej pożytku niż najdroższe środki farmakologiczne. „Nie pozwólmy cierpieć naszym bliskim z powodu bólu, aktualna wiedza i środki pozwalają na znaczne ulżenie w ich cierpieniu, trzeba tylko zawczasu po nie sięgnąć” – radzi dr Kordian Waroński, specjalista medycyny paliatywnej z„Medicator”.