70 lot wyzwolynio
Felieton Remigiusza Rączki
Wiycie wto nie boł u nos na Ślońsku, abo sie tu nie urodzioł, żył, bydzie mioł biyda szafnyć to, ło czym dzisio byda łosprowioł. A tymat mom pierońsko ciynżki.
Pora dni tymu pizło 70 lot, jak na nasz Ślońsk prziszły Rusy z wyzwolyniym. Pytani, czy było to wyzwolyni? Starziki mi godali jako to było.
A było tymu tak- kaj jaki ucho z szolki pozłocone, ugryzione i wziynte. Nie spomna już o dziołchach- kiere wojoki gwołciyli bez opamiyntanio. Moja Oma, kierej było wtedy 16 lot- 3 miesionce siedziała w grodzy z zimiokami w nejgorszych szmatach, hustkach wymazano haźlowinom. I tak sie tyż dziynki tymu łostoła bez szwanku.
No a co sie wtedy dzioło? To była prawdziwo tragedyjo do ludzi kierzi mieszkali tu od zawsze. Yno trza se jeszcze pedzieć, że Ślońsk boł zawsze miyszany- Żydzi (pod koniec wojny już ich nie boło), Czechy, Poloki, Niymce. Dużo boło familiji miysznych i żodnymu to nie wadziyło. A prziszły Rusy i wroz zaczły robić czystki.
Ci co mieli obywatelstwo niemiecki raus do Niemiec, abo na roboty z kierych już nie przichodziyli nazot. A chca wom yno pedzieć, że Bytom, Zobrze, Raciborz do 1945 były w granicach Niymiec- to jaki ludzie mieli mieć obywatelstwo?
A ci żyli w granicach Polski, to uzaś musieli podpisać Volkslista-żeby nie być wywiezionym do Oświyncimio, abo żeby mieć robota i mieć na chlyb do bajtli. I uzaś represje- przimusowe roboty, zwolniynia z Grub i szłoby jeszcze wymienić nie jedno.
Powiym wom jedno- Hanysy zawsze mieli pecha- za Hitlera byli Polokami, za Rusa Niymcami, za komuny tyż ni mieli za wesoło. Dziypiro za Gierka troszka sie poprawiyło,
Ślońsk, Hanysy i jich historyjo je rychtyk ciynżko, beztoż trza dużo sie dowiedzieć, żeby nos i ta czynść Polski zrozumieć. Pyrsk
Szolka - kubek, filiżanka
Bajtel - dziecko
Biyda Szafnyć - ciężko zrozumieć
Żodyn - nikt