Obecne i dawne. Tradycje wielkanocne w Polsce i ich znaczenie

Obecne tradycje wielkanocne

• Malowanie jaj

Jedną z najpopularniejszych tradycji wielkanocnych jest malowanie pisanek. Jajka to symbol rodzącego się życia, co odnosi się do zmartwychwstania Jezusa. Dawniej wierzono, że jajka barwione naturalnie mają szczególną moc i mogą leczyć choroby.

• Palma

Wielki Tydzień rozpoczyna się niedzielą palmową. Podczas nabożeństwa ksiądz święci przyniesione przez wiernych do kościoła kolorowe palmy, które są symbolem wjazdu Jezusa Chrystusa do Jerozolimy. Poświęcona palma uznawana jest za symbol szczęścia.

• Święcenie pokarmów

W Wielką Sobotę wierni udają się do kościoła z koszyczkiem, w którym znajduje się jedzenie do poświęcenia. Najczęściej są to: jajka (symbol nowego życia), wędliny (symbol płodności), chrzan (symbol dostatku), sól (symbol oczyszczenia od złego), baranek (symbol Jezusa Chrystusa), ser (symbol zdrowia zwierząt hodowlanych), babka (symbol umiejętności), masło (symbol dostatku).

• Lany poniedziałek

Popularny śmigus-dyngus. Chłopcy oblewają dziewczyny wodą. W niektórych miejscowościach nadal praktykuje się budzenie domowników zimną wodą. Według wierzeń, bycie mokrym w lany poniedziałek zwiastuje szczęście.

Wielkanocne tradycje, których się już nie praktykuje lub są rzadkością

• Wielkanocna gra „wybitki” lub „walatka”

Zasady tej gry były dość łatwe. Toczono jajka po stole, do momentu, aż któreś zostało rozbite.

• Wielkie święcenie

Obecnie w Wielką Sobotę zanosi się do kościoła symboliczny koszyczek z jedzeniem do poświęcenia. Dawniej przywożono do kościołów wielkie kosze z jedzeniem, które miało być spożyte podczas śniadania wielkanocnego lub podczas całego okresu świąt. Jeśli ksiądz jeździł święcić jedzenie po wsiach, gospodarze układali je przed domem na wielkich, białych obrusach.

• Dyngusowy kurek

Jest to tradycja już bardzo mało spotykana, obchodzona w lany poniedziałek. Chłopcy jeżdżą z kogutem na wózku przez całą wieś (kogut dawniej był żywy, potem zastąpiono go sztucznym). Śpiewają i zbierają drobne upominki, naturalnie oblewając dziewczyny wodą.

• Wieszanie Judasza

Tradycja przetrwała na Podkarpaciu. Polega na powieszeniu kukły z siana na słupie lub wieży kościoła, po czym strąca się ją i okłada kijami. Później następuje pochód i spalenie kukły. Symbolizuje to ukaranie zdrajcy Judasza, który wydał Jezusa. Tradycja podobna jest do topienia Marzanny.

• Wielki Post

Owszem, Wielki Post praktykuje się do dziś, lecz dawniej poza mięsem nie jedzono także nabiału i cukru. Jedzono z kolei żur i śledzie, którym na koniec postu urządzano… symboliczny pogrzeb. Żur zakopywano, a śledzia wieszano na drzewie i wisiał sobie na nim za karę tyle dni, ile domownicy musieli go jeść.

• Całoroczne trzymanie palmy

Dawniej palmę wielkanocną trzymano w domu cały rok, aż zastąpiła ją nowa. Jej części wtykano w pole, co miało chronić od gradobicia, wkładano pod próg, co miało chronić domowników od chorób i trzymano pod strzechą, by chroniła od piorunów.

AgaKa