Bomba w dół - czyli jak się mierzy wodę

W deszczu i przeszywającym wietrze, na mostach i pontonach specjaliści z IMGW monitorowali stan wzburzonej Odry. Gdyby nie oni, nie wiedzielibyśmy kiedy przyjdzie woda i ile jej będzie.

 

W ubiegłym tygodniu na stronach internetowych co pół godziny pojawiały się szczegółowe dane telemetryczne dotyczące aktualnego poziomu Odry. Do centrali przesyłała je sieć urządzeń, zlokalizowanych w punktach kontrolnych na Odrze i Olzie. Były to jednak dane tzw. niezweryfikowane. Po raz kolejny okazało się, że żadne urządzenie nie zastąpi człowieka. Najpewniejsze dane przekazywali mieszkańcy, którzy na zlecenie IMGW odczytywali co kilka godzin poziom wody na wodowskazach.

 

 

Tzw. łaty wodowskazowe znajdują się w Raciborszczyźnie w trzech punktach. Chałupkach, Krzyżanowicach i Raciborzu Miedoni. Prosta skala jest nadal najpewniejszym urządzeniem, stosownym w hydrologii. Za pomocą łaty wodowskazowej mierzy się wysokość lustra wody w stosunku do obranej płaszczyzny odniesienia (tzw. zero wodowskazu). Odczyt stanu wody dokonywany jest z dokładnością do 1 cm przez obserwatora w określonych terminach obserwacji. Odczytem zajmują się sami mieszkańcy pobliskich domostw, którzy są nad Odrą nawet kilkanaście razy dziennie. Za ciągłą dyspozycyjność otrzymują około 300 – 400 zł miesięcznie. – Przy podwyższonych stanach podaję odczyty co trzy godziny. Gdy sytuacja staje się poważna, jestem nad Odrą nawet co godzinę – mówi Irmina Przybyła, która od lat dokonuje odczytów w Miedoni. Wodowskazów jest w danym miejscu kilka. W czasie powodzi kolejne chowają się pod wodą. Gdy wody jest naprawdę dużo, jej poziom odczytuje się z umieszczonej skali na schodkach na wale przeciwpowodziowym.

 

 

Odczyty, które można śledzić na stronach internetowych pochodzą z tzw. budek liminigraficznych. Charakterystyczne żółte budki nazwę wzięły od urządzeń, które znajdują się w ich wnętrzu. Liminigrafy stale zapisują poziom wody na wstędze papieru, podobnej do tej, której używa się w urządzeniach sejsmograficznych. Dzięki temu, fachowcy bez najmniejszych problemów mogą sprawdzić jaki był poziom monitorowanej rzeki o danej godzinie. Wyróżnia się dwa podstawowe typy limnigrafów – o zapisie stanów wód analogowym i cyfrowym. Obecnie coraz częściej stosuje się cyfrowe systemy rejestracji stanów wód, przy czym odpowiedni przetwornik pomiarowy, na podstawie pomiaru ciśnienia hydrostatycznego słupa wody, określa jego wysokość nad poziom zainstalowania czujnika. Urządzenia analogowe zapisują na taśmie papierowej pionowy ruch pływaka. Urządzenia umieszczone są w budce dość wysoko, aby zminimalizować możliwość zalania. Budki wyposażone są w zasilanie awaryjne i solary słoneczne.

 

 

17 maja na moście w Krzyżanowicach można było zauważyć grupę hydrologów, którzy zajmowali się mierzeniem przepływu w Odrze. Pomiary były wykonywane niemal przez cały czas. Specjaliści używali tzw. zestawu mostowego. Na wielkim kołowrocie opuszczano z obiektu w nurt odry specjalny wirnik. To młynek hydrometryczny. Służy on do pomiaru punktowej prędkości przepływu. Parcie wody powoduje obrót wirnika młynka. Prędkość przepływu określa się zliczając liczbę obrotów wirnika w określonym czasie lub mierząc czas, jaki jest potrzebny na wykonanie określonej liczby obrotów. Każdy używany młynek hydrometryczny powinien być co jakiś czas kalibrowany, podobnie jak np. policyjne alkomaty. Pracownicy raciborskiej stacji IMGW badali również przepływ w okolicach Miedoni. Tu nie trzeba było kręcić korbą, bo używano głównie laptopa. Komputer połączony był z systemem ADCP. Metoda ta jest metodą wykorzystującą zjawisko Dopplera, polegające na zmianie częstotliwości sygnału odbitego od poruszającego się obiektu. Przyrząd, wykorzystujący tę metodę, składa się z głowicy pomiarowej z 4 przetwornikami, nadającymi i odbierającymi impulsy fal akustycznych o częstotliwości 1200 kHz oraz komputera, w którym, dzięki odpowiedniemu oprogramowaniu, wykonywane są obliczenia i wizualizacja pomiaru.

 

(acz)