Zadłużone samorządy

23 grudnia ubiegłego roku weszło w życie rozporządzenie ministra finansów, zgodnie z którym od 1 stycznia 2011 samorządy muszą do swojego zadłużenia wliczać nie tylko kredyty i pożyczki, obligacje, itp. (jak dotychczas), ale także zobowiązania wynikające z umów o partnerstwie publiczno-prywatnym, leasingu, a także umów z odroczonym terminem zapłaty (dłuższym niż rok). W wyniku tego wskaźniki zadłużenia kilkudziesięciu gmin w Polsce dramatycznie wzrosły.

Gorzyce
Dochody: 50 mln 860 tys. zł, zadłużenie: 23 mln 724 tys. zł (46,6%)

Rydułtowy
Dochody: 58 mln 970 tys. zł, zadłużenie: 22 mln 807 tys. zł (42,6%)

Krzanowice
Dochody: 24 mln 785 tys. zł, zadłużenie: 9 mln 295 tys. zł (42%)

Rudnik
Dochody: 15 mln 801 tys. zł, zadłużenie: 6 mln 403 tys. zł (40,52%)

Wodzisław
Dochody: 128 mln 980 tys. zł, zadłużenie: 51 mln 920 tys. zł (40,3%)

Radlin
Dochody: 43 mln 730 tys. zł, zadłużenie: 17 mln 334 tys. zł (39,6%)

Czerwionka
Dochody 97 mln 104 tys. zł, zadłużenie: 38 mln 55 tys. zł (39,19%)

Lubomia
Dochody: 23 mln 106 tys. zł, zadłużenie: 8 mln 813 tys. zł (38%)

Mszana
Dochody: 17 mln 951 tys. zł, zadłużenie: 6 mln795 tys. zł (38%)

Pietrowice  Wielkie
Dochody: 16 mln 828 tys. zł, zadłużenie: 6 mln 187 tys. zł (36,77%)

Pszów
Dochody: 29 mln 450 tys. zł, zadłużenie: 10 mln 190 tys. zł (34,61%)

Godów
Dochody: 30 mln 626 tys. zł, zadłużenie: 10 mln 547 tys. zł (34%)

Rybnik
Dochódy: 561 mln 11 tys. zł, zadłużenie: 194 mln 373 tys. zł (29,02%)

Gaszowice
Dochódy: 19 mln 928 tys. zł, zadłużenie: 5 mln 256 tys. zł (26,38%)

Kuźnia Raciborska
Dochody: 31 mln 758 tys. zł, zadłużenie: 7 mln 387 tys. zł (23,26%)

Lyski
Dochody: 24 mln 470 tys. zł, zadłużenie: 7 mln 23 tys. zł (22,56%)

Nędza
Dochody: 15 mln 288 tys. zł, zadłużenie: 3 mln 388 tys. zł (22,16%)

Kornowac
Dochody: 9 mln 858 tys. zł, zadłużenie: 2 mln 142 tys. zł (21,73%)

Świerklany
Dochody: 34 mln 30 tys. zł, zadłużenie: 6 mln 485 tys zł (20,39%)

Jejkowice
Dochody: 10 mln 542 tys. zł, zadłużenie: 2 mln 131 tys. zł (20,22%)

Krzyżanowice
Dochody: 25 mln 704 tys. zł, zadłużenie: 4 mln 246 tys. zł (17,51%)

Racibórz
Dochody:  147 mln 945 tys. zł, zadłużenie: 25 mln 408 tys. zł (17,17%)

Marklowice
Dochody: 17 mln zł, zadłużenie: 422 tys. 95 zł (2,5%)

Zmiany w sferze finansów samorządów obowiązujące od początku roku stały się przyczynkiem do debaty, czy niektóre gminy nie prowadzą zbyt ryzykownej polityki inwestycyjnej, która jest główną przyczyną rosnącego zadłużenia. Problem nasilił się zdecydowanie w wyniku pogoni za pozyskaniem dofinansowania ze środków unijnych, do którego gminy muszą dołożyć tzw. wkład własny. Jest on zazwyczaj finansowany kredytami.

Prezentujemy planowane zadłużenie samorządów z naszego regionu na koniec 2011 r. w stosunku do planowanych dochodów na koniec tego roku. Najmniej korzystnie prezentują się w tym zestawieniu gminy powiatu wodzisławskiego. Najbliżej 60-procentowego progu dopuszczalnego zadłużenia są Gorzyce. Gminy powiatu rybnickiego oraz miasto Rybnik uplasowały się mniej lub bardziej w centrum zestawienia. Okazuje się, że Rybnik, choć zadłużony na ponad 194 miliony złotych, w porównaniu z dochodami, jest na przyzwoitym poziomie. Najbardziej zadłużoną gminą w powiecie jest Czerwionka – Leszczyny. Konieczność ograniczania zadłużenia całkowitego to nie jedyne zmartwienie samorządowców. Od stycznia zmieniły się przepisy dotyczące wydatków bieżących gmin. Nie mogą być one ani o złotówkę wyższe od dochodów bieżących. To powoduje często ostre cięcia m.in. w oświacie.Oczywiście, aby w pełni ocenić niebezpieczeństwo, które grozi stabilności finansowej gminy należy przyjrzeć się uważnie nie tylko wskaźnikom procentowym, ale także strukturze długów i ich ewentualnym skutkom długoterminowym. Innymi słowy: na co gmina pożycza pieniądze i czy w przyszłości dzięki tym inwestycjom będzie oszczędzać czy wręcz przeciwnie, będzie ponosić jeszcze większe koszty, jeśli pomysł inwestycyjny był nietrafiony. Do tego tematu wkrótce wrócimy na łamach Tygodnika Rybnickiego.

Bernadeta Grzegorzek – skarbnik gminy Gorzyce
Na zadłużenie składają się kredyty i pożyczki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zaciągnięte na inwestycje. Są to kredyty zaciągane od 2005 roku, zwykle spłata rozłożona jest na pięć lat. Obecne zobowiązania gmina będzie spłacać do 2015 roku. Wtedy wskaźnik zadłużenia gminy spadnie do 3,4 procenta, przy założeniu, że gmina nie będzie zaciągać nowych zobowiązań. Inwestycjami finansowanymi z kredytów są m.in. Ośrodek Nautica, który będzie spłacony do 2015 roku czy rozbudowa gimnazjum w Czyżowicach, której spłata potrwa do 2014 roku.

Adam Fudali – Prezydent Rybnika
W zadłużaniu się miast nie ma nic złego, pod warunkiem, że zadłużenie mieści się w bezpiecznych granicach. Sytuacja ekonomiczna w naszym kraju nie jest dobra i wymaga reformy systemu finansów publicznych. Trzeba pamiętać o tym, że samorządy prowadzące inwestycje, generują w ten sposób miejsca pracy, a uniemożliwienie samorządom finansowania tych zadań, wywołuje bezrobocie, to zaś dalsze problemy społeczne. Trudno jednak odnieść się do zestawienia zadłużenia gmin, których potrzeby, kompetencje, i budżety są zupełnie nieporównywalne. W odniesieniu do Rybnika planowane zmniejszenie zadłużenia to przede wszystkim racjonalizacja wydatków, a tym samym niegenerowanie nowego zadłużenia, a także wykorzystywanie wszelkich pojawiających się – np. w wyniku przetargów – oszczędności na pomniejszenie planowanego deficytu. Przypomnę też, że Rybnik od kilku lat ma stabilną perspektywę budżetową, potwierdzoną przez niezależne ratingi finansowe.

Tadeusz Chrószcz – wójt Marklowic
Nasze zadłużenie rzeczywiście jest niewielkie z uwagi na brak znaczących kredytów. Zaciągnęliśmy niewielką pożyczkę na nowe przedszkole z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. W tym roku rozpoczynamy realizację budowy biologicznych mikrooczyszczalni. Programem w ciągu 5 lat zamierzamy objąć 370 budynków co daje ponad 1/4 wszystkich zabudowań gminy. Pozyczka z WFOŚ wyniesie ponad 2 mln zł. Niewielkie zadłużenie to także umiejętne lokowanie pieniędzy w bankach. Na lokatach, w ciągu ok. 5 lat zarobiliśmy 3 mln 600 tys. zł

(r)