Wiktor Brachmański

ur. 17.10.1892, zm. 07.11.1967

Urodził się w Radlinie Dolnym, w ówczesnym powiecie rybnickim 17 października 1892 r. W swojej miejscowości ukończył szkołę powszechną i uczył się zawodu krawca w Rydułtowach. Powołany do wojska niemieckiego był uczestnikiem I wojny światowej. Po powrocie z frontu założył zakład krawiecki w Radlinie. Został członkiem Towarzystwa Śpiewaczego „Jadwiga”, a także założycielem w grudniu 1919 r. i przywódcą miejscowego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Był jednym z organizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w Radlinie. Jego grupa liczyła 35 zaprzysiężonych działaczy. Brachmański był uczestnikiem wszystkich trzech powstań śląskich. Podczas pierwszego zrywu powstańczego dowodził plutonem. 18 sierpnia 1919 r. pluton Brachmańskiego zniszczył łączność telefoniczną, rozbroił urzędników gminnych i miejscowych Niemców oraz rozbroił dwóch żandarmów. Podczas drugiego powstania śląskiego dowodził powstańcami radlińskimi. Brachmański brał wtedy udział w zajęciu Wodzisławia jako dowódca kompanii radlińskiej. Celem oddziału było zlikwidowanie w mieście niemieckiej policji bezpieczeństwa – SIPO (Sicheiheitspolizei). Był aktywnym działaczem ruchu plebiscytowego na rzecz włączenia Śląska do Polski. Po plebiscycie uczestniczył w przygotowaniach do III Powstania Śląskiego w 1921 r. W III powstaniu Wiktor Brachmański był najpierw dowódcą 4 kompanii II batalionu, który wchodził w skład 14 pułku piechoty. Pierwszym dowódcą II batalionu był Franciszek Pukowiec, a kiedy ten został ranny w walkach nad Olzą, 23 maja dowodzenie batalionem przejął Wiktor Brachmański. Po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski, w 1922 r. Brachmański założył zakład krawiecki w Wodzisławiu. Należał do Związku Powstańców Śląskich. W czasie II wojny światowej prześladowany przez Niemców został aresztowany 2 maja 1940 roku i osadzony w więzieniu w Rybniku a następnie skierowany do obozu koncentracyjnego w Dachau. Miał numer obozowy 7327 i był więziony w bloku 18/4. W sierpniu 1942 r. został zwolniony z nakazem pracy w warsztacie krawieckim w Raciborzu, gdzie pracował do końca wojny. Odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości, Gwiazdą Górnośląską. Zmarł 7 listopada 1967 r.

Kazimierz Mroczek