Joseph Doms

ur. 1780 r., zm. 18.08.1853

ur. w 1780 r. na Czechach. Po odbyciu we Wrocławiu nauki w zawodzie kupieckim, przybył do Raciborza i zaczął pracować w firmie kupieckiej rodziny Galli. Ożenił się z córką pryncypała - Joanną. W 1811 r. przejął firmę swojego teścia, mającą swoją siedzibę przy Rynku a w 1823 r. zakupił sąsiedni dom i znacznie go rozbudował. W 1832 r. w podwórzu swojej posesji rozpoczął produkcję tabaki - tytoniu do zażywania. Tak zrodziła się przy Rynku nowa gałąź raciborskiego przemysłu - przemysłu tytoniowego. Po trzydziestu latach fabryka, zatrudniająca 15 pracowników, wyprodukowała 150 ton tabaki wartości 40 tysięcy talarów. Drugie pokolenie raciborskich Domsów - synowie Henryk, Juliusz i Leon - w 1854 r. wybudowali przy ul. Chopina większą fabrykę tabaki. Jednak i ten zakład okazał się za mały i w 1871 r. wzniesiono przy dzisiejszej ul. Reymonta dużą fabrykę tabaki. Zwiększenie rozmiaru produkcji skłoniło właścicieli do przekształcenia firmy w spółkę prawa handlowego. W 1901 r., gdy głównym udziałowcem spółki był przedstawiciel trzeciego pokolenia Domsów - Franciszek, zaczęto produkować także tytonie do palenia, a w roku 1910 również papierosy. Franciszek Doms ożenił się z córką właściciela majątku ziemskiego w Pawłowie, Marią Klapper, i od tego czasu zamek w Pawłowie stał się siedzibą Domsów. Rozpoczęcie przez Józefa Domsa produkcji tabaki stworzyło podwaliny dla przemysłu tytoniowego w Raciborzu. Warto nadmienić, że po stu latach - w 1924 r., na prawie 16 tysięcy osób zatrudnionych w raciborskim przemyśle, aż 30% pracowało w przemyśle tytoniowym. Józef Doms nie ograniczył swoich zainteresowań do przemysłu tytoniowego. W 1833 r. stworzył w Raciborzu fabrykę araku, mocnego alkoholu, uzyskiwanego z trzciny cukrowej i ryżu, o rocznej produkcji wynoszącej 6 tysięcy litrów. W 1839 r. Józef Doms wybudował na Lukasynie, dzisiaj zwanej Dębiczem, pierwszy na Górnym Śląsku młyn parowy bardzo wydajnego systemu amerykańskiego. Do niedawna w zabudowaniach młyna mieściły się Zakłady Garbarskie. Obok młyna w 1850 r. Józef Doms wzniósł olejarnię. Przez pewien czas do Domsa należała kopalnia „Anna” w Pszowie oraz udziały w katowickiej hucie „Baildon”. Także dobra rycerskie w Pogrzebieniu i Gorzycach były własnością Domsa. Józef Doms zmarł w 1853 r. w Raciborzu.

Paweł Newerla