Jan III Młodszy

ur. 1445 r., zm. 14.04.1493

ur. po 1445 r. w Raciborzu. Książę raciborski z dynastii Przemyślidów. Syn Wacława raciborskiego i Małgorzaty, córki kasztelana międzyrzeckiego Wincentego z Szamotuł. Do momentu uzyskania pełnoletności, opiekę nad młodym księciem sprawowała matka. W 1464 r. Jan objął samodzielne rządy w księstwie. W zmaganiach katolickiej opozycji na Śląsku z królem Czech Jerzym z Podiebradu władca raciborski zachował początkowo neutralność. Po włączeniu się jednak do konfliktu króla Węgier Macieja Korwina, jako wierny lennik Korony Czeskiej stanął po stronie swojego suzerena. Po śmierci Jerzego z Podiebradu książę znalazł się w politycznym obozie króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka, popierając w staraniach o tron czeski jego syna Władysława Jagiellończyka. W 1471 r. widzimy Przemyślidę w orszaku Władysława, wyruszającego z Krakowa do Pragi, a także towarzyszącego nowemu władcy w czasie koronacji w murach katedry Św. Wita na Hradcznach. W odpowiedzi Maciej Korwin wraz ze śląskimi sprzymierzeńcami oblegał Racibórz, który okupił się napastnikom za cenę 250 guldenów. W 1473 r. książę Jan, obawiając się kolejnego uderzenia, pogodził się z Maciejem Korwinem i na jego rozkaz, wspólnie z innymi książętami śląskimi, wyprawił się zbrojnie przeciwko swemu kuzynowi Wacławowi rybnickiemu - stronnikowi Jagiellonów. Pragnąc wzmocnić swoją polityczną pozycję na Śląsku, władca raciborski związał się z Piastami opolskimi: Janem II Dobrym i Mikołajem II, poślubiając ich siostrę Magdalenę (1478 r.), a także przejął w swoje ręce miasta Żory i Rybnik (1480 r.), należące wcześniej do jego zmarłego kuzyna Wacława. W 1492 r. wykupił z rąk Jana Bielika z Kornicy, węgierskiego starosty na Śląsku, miasto i zamek Bogumin z okolicznymi wioskami za cenę 5000 guldenów. Troską Przemyślidy objęty był również stołeczny Racibórz. W 1483 r. książę nadał miastu przywilej, regulujący w sposób korzystny dla mieszkańców sprawę tzw. „ius spoli”, czyli prawa władcy do zajmowania w wypadku bezpotomnej śmierci, dóbr poddanego z pominięciem krewnych. We wspomnianym przypadku książę całkowicie zrezygnował z tej możliwości, zezwalając aby 2/3 spadku dziedziczyli najbliżsi krewni, zaś 1/3 - miasto. Z przychylności Jana Młodszego skorzystały ponadto klasztory żeńskie: dominikanek w Raciborzu i norbertanek w Czarnowąsach. Zmarł 14 IV 1493 r. w Raciborzu. Po śmierci ciało księcia pochowane zostało w klasztorze Św. Ducha w Raciborzu, co upamiętnia zachowana po dziś dzień płyta nagrobkowa. Z żoną Magdaleną władca raciborski doczekał się 3 synów: Mikołaja, Jana i Walentego oraz córki Magdaleny.

Norbert Mika