Alois Maria Kosler

ur. 03.08.1901, zm. 23.01.1993

ur. 3 VIII 1901 r. w Tychach. Syn Alojzego - nauczyciela. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Ostrogu, dokąd jego ojca przeniesiono na stanowisko kierownika. W 1921 r. uzyskał świadectwo maturalne w raciborskim gimnazjum. Studiował germanistykę, historię, filozofię i anglistykę na uniwersytetach w Monachium, Freiburgu, Berlinie i Wrocławiu. Na podstawie dysertacji „Die preussische Volksschulpolitik in Oberschlesien 1742-1848” („Pruska polityka szkolna na Górnym Śląsku 1742-1848”) uzyskał w 1929 r. tytuł naukowy doktora filozofii na Uniwersytecie Wrocławskim. To bardzo obiektywne opracowanie, wznowione w 1984 r., jest do dzisiaj często cytowanym źródłem wiedzy. Był profesorem gimnazjalnym w Środzie Śląskiej, Bystrzycy Kłodzkiej i Bytomiu. W 1939 r. został powołany na docenta germanistyki i metodyki w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bytomiu. Od 1946 r. do przejścia na emeryturę w 1966 r. był profesorem gimnazjalnym w Monachium. Większą część swojego wolnego czasu poświęcił badaniom historii kultury Górnego Śląska. Praca nad rozszerzeniem jego dysertacji o politykę oświatową całego XIX wieku nie została niestety ukończona, podobnie jak biografia biskupa wrocławskiego Bernarda Bogedaina, wielce zasłużonego dla rozwoju polskiego szkolnictwa na Górnym Śląsku. Aż w 34 różnorakich opracowaniach zawarte są prace Koslera, na podstawie jego wykładu na temat: „Der deutsche Beitrag Oberschlesiens zur Kultur” („Niemieckie przyczynki Górnego Śląska do kultury”). Przez 22 lata (1964-1986) był wydawcą „Oberschlesischer Bildkalender” („Kalendarz ilustrowany Górnego Śląska”). Już praca pedagogicznego egzaminu państwowego poświęcona była Eichendorffowi. W latach 1978-88 ukazały się - w łącznym nakładzie 30.000 egz. trzy wydania biografii poety: „Joseph Freiherr von Eichendorff”. Był także wydawcą szeregu antologii: „Schlesische Liebesgeschichten” („Śląskie historie miłosne”) - 1976, 1978 r.; humorystycznych opowiadań pod zbiorowym tytułem: „Der Pfarrherr von Gieraltowitz” („Proboszcz Gierałtowicki”) - 1970, 1978 r. Był odznaczony Górnośląską Nagrodą Kulturalną a także Federalnym Krzyżem Zasługi. W monografiach, poświęconych Koslerowi zwraca się uwagę, iż mimo jego niezaprzeczalnych zasług, również jako historyka, nie został powołany do działającej w Republice Federalnej Niemiec „Historische Kommision für Schlesien” (Komitet Historyczny Śląska). Ściśle związany z Raciborzem stał się inspiratorem i redaktorem wydania monografii „Ratibor - Stadt und Land an der oberen Oder” („Racibórz - miasto i ziemia nad Górna Odrą”) - cz. I - 1980, 1994 r., do której sam napisał kilka prac i pozyskał do współpracy wielu innych autorów. Zmarł 23 I 1993 r. w Monachium. Herbert Hupka zatytułował wspomnienia pośmiertne: „Bei ihm lag Oberschlesien in den besten Händen” („U niego Górny Śląsk był w najlepszych rękach”).

Paweł Newerla