Arnold Ludwig Mendelssohn

ur. 26.12.1855, zm. 12.02.1933

ur. 26 XII 1855 r. w Raciborzu. Wspaniały kompozytor, odnowiciel muzyki i śpiewu kościelnego. Rodzina młodego Arnolda wydała wielu wybitnych myślicieli, techników i twórców. Kuzynem ojca Arnolda był sławny Feliks Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847), pradziadem zaś znany żydowski filozof, Mojżesz (Moses) Mendelssohn (1729-1786). Do 11 roku życia uczęszczał do raciborskiego gimnazjum. W 1866 r. jego ojciec, pomagając rannym żołnierzom pruskim, zaraził się cholerą i wkrótce potem zmarł. Matka wyjechała z synem do Gdańska, a po paru latach przeniosła się na stałe do Berlina. Mendelssohn studiował rok prawo na uniwersytecie w Tübingen. Doszedł jednak do wniosku, że jego życiową pasją i powołaniem jest muzyka. Rzucił więc rozpoczęte w 1877 r. studia, przenosząc się do berlińskiego Instytutu Muzyki Kościelnej. Studiował tam pod kierunkiem znanych profesorów m.in.: Haupta, Grella, Wilsinga, Tauberta i Löschorna. W 1880 r. został powołany na stanowisko dyrektora muzycznego i organisty uniwersytetu w Bonn. Miał tutaj przyjemność współpracować ze świetnymi teologami i badaczami dziejów muzyki kościelnej, profesorami Juliusem Smendą i Friedrichem Spittą. W latach 1883-1885 pracował jako dyrektor muzyczny w Bielefeld. W 1885 r. przeniósł się do Kolonii, wykładając w tamtejszym konserwatorium muzycznym. Po 5 latach objął posadę wykładowcy gimnazjalnego w Darmstadt, udzielając się także jako organista w kilku tamtejszych kościołach protestanckich. W 1899 r. uzyskał tytuł profesora. Od 1912 r. pracował jako nauczyciel akademicki w Wyższym Konserwatorium Muzycznym we Frankfurcie nad Menem. Jego spuścizna w postaci dzieł muzycznych późnego romantyzmu niemieckiego, prac naukowych z dziedziny teologii, filozofii, historii i teorii muzyki jest przebogata. Skomponował 290 utworów muzycznych tak religijnych jak i poetyckich. Z tych ostatnich warto wspomnieć 35 wierszy Göthego, z których, jak twierdzą fachowcy, najpiękniejszą oprawę muzyczną otrzymał „Der Blumengruß” („Bukiet kwiatów”). Z jego utworów muzycznych warto wymienić 3 symfonie Es-dur, utwory na fortepian, 2 kwartety smyczkowe i kilka mniejszych ale pięknych sonat. Ze spuścizny wokalno-instrumentalnej wartość mają 3 opery: „Elsi, die seltsame Magd” („Elsi osobliwa dziewczyna”) 1896 r., „Die Bärenhäuter” z 1900 r. i „Die Minneburg” z 1909 r., Kantaty: „Aus tiefer Not” („Z głębokiej potrzeby”) i „Psalm 137” na sopran, chór mieszany i orkiestrę. Do tej części jego twórczości zaliczyć należy setki innych, drobniejszych utworów - madrygałów i pieśni, głównie na chór męski lub mieszany, solo i orkiestrę. Dwa jego dzieła: „Paria pandora” i „Die Seligspreisungen” („Błogosławieństwa”) na chór, solo i orkiestrę są ze względu na swe walory muzyczne oraz na piętno, jakie wywarły na rozwój muzyki i śpiewu kościelnego, oceniane najwyżej. W latach 80. XIX w. wydał dalece acz niesłusznie zapomniane, skomponowane przez Heinricha Schütza pasje św. Mateusza, Jana i Łukasza oraz Historię Bożego Barodzenia. Jego twórczość pisarska z lat 1912-1933 została zawarta w wydanym pośmiertnie zbiorze pt. „Gott, Welt und Kunst” („Bóg, świat i kultura”). W uznaniu wszechstronnych zasług w dziedzinie rozwoju muzyki kościelnej, etyki i światopoglądu chrześcijańskiego, kościół protestancki w Niemczech oraz wiele innych organizacji i instytucji uhonorowało go wieloma zaszczytnymi nagrodami i tytułami. W 1917 r. Uniwersytet z Gießen nadał mu tytuł doktora honorowego, zaś w 1927 r. Uniwersytet z Tübingen docenił jego działalność pisarską, nadając mu tytuł doktora honorowego z zakresu filozofii. W 1919 r. został członkiem berlińskiej Akademii Sztuki, w 1923 r. otrzymał prestiżową nagrodę Büchnera. Miasta Darmstadt i Lipsk nadały mu obywatelstwo honorowe. W jego rodzinnym Raciborzu nie zapomniano o nim także. Na domu, w którym się urodził (nieistniejący już dzisiaj budynek, który stał naprzeciw poczty) wmurowano tablicę pamiątkową ku jego czci, jego imię zaś nosiła jedna z raciborskich ulic. Po dojściu do władzy Hitlera, z powodu niearyjskiego (żydowskiego) pochodzenia Mendelssohna, tablicę zdjęto, zaś nazwę ulicy noszącej jego imię zmieniono na Kleistrasse. Mendelssohn zmarł 12 II 1933 r. w Darmstadt.

Piotr Sput