Józef Rymer

ur. 9 II 1882 r. w Zabełkowie (obecnie gmina Krzyżanowice). Był synem chałupnika. Przyszły wojewoda w 16 roku życia powędrował do Westfalii w poszukiwaniu pracy. Jako młodzieniec zetknął się z polonią śląską i wielkopolską. Z miejsca zaangażował się w prace polskich organizacji - to była wówczas konieczność bytowa. W 1902 r. współzałożyciel Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Założył w Dellwig filię ZZP i był jej prezesem (1902). W 1908 r. Walny Zjazd Delegatów powołał go do pełnienia funkcji sekretarza Zarządu Głównego tej organizacji. Powierzone mu liczne obowiązki wykonywał w sposób wzorowy. W VII 1913 r. na Walnym Zebraniu ZZP w Berlinie obrano go prezesem Centralnego Zarządu ZZP. Brał udział w akcjach strajkowych; nawet z socjalistami. Powrócił na Śląsk do Katowic. Udzielał się w Towarzystwie Czytelni Ludowych, Towarzystwie Oświaty Św. Jacka, Komitecie Dnia Wstrzemięźliwości, organizował pomoc dla głodującej ludności Królestwa Polskiego itd. Zaangażowany w działalność polityczną, brał udział w tworzeniu Narodowego Stronnictwa Robotniczego (1920-22), wówczas silnego ugrupowania na Górnym Śląsku. Powołał do życia Radę Ludową w Bytomiu (1918). W 1919 r. był członkiem paryskiej delegacji na konferencji w sprawach wyjaśniających kwestie Górnego Śląska. Został pierwszym zastępcą komisarza plebiscytowego - W. Korfantego. W 1922 r. został wojewodą śląskim. 16 VII 1922 r. dokonał symbolicznego aktu przekazania Ziemi Śląskiej przedstawicielom władz państwowych. Tworzył podstawy administracji polskiej. Narażony na szykany, omal nie został zabity. Zmarł 5 XII 1922 r. na udar mózgu w Katowicach. Osierocił 9 dzieci.

Benedykt Motyka