Barokowy ołtarz z Rud został uratowany
- Początkowo unikałem tego tematu. Wiedziałem, że remontu wymaga absolutnie cały kościół cmentarny; od wymiany stęchniałego tynku, przez wymianę instalacji elektrycznej, nagłośnienia, oświetlenia, malowanie, po kosztowną wymianę dachu. Ale Parafianie w Ruchach okazali się wspaniałymi odnowicielami swojego kościółka i nazbierali nawet na ten ołtarz - wspomina ks. prob. Rafał Wyleżoł odważnie dowodzący generalnym remontem Magdalenki.
Dotąd wszelkie przewodniki po zabytkach i inne źródła wiedzy o kościele w Rudach informowały, że pożar w styczniu 1945 r. bezpowrotnie strawił 85 % zabytków tamtejszego, wtedy bogato zdobionego na styl baroku, kościoła. Cudem ocalały 4 boczne ołtarze oraz cała kaplica cudownego obrazu M. B. Pokornej. Na szczęście w niej znajdowały się wtedy 4 najstarsze rzeźby, które po dziś dzień możemy podziwiać.
Okazuje się jednak, że ocalało znacznie więcej! mowa o dwóch ołtarzach - niezwykle okazałych dziełach cysterskiej sztuki sakralnej. Jednym z nich jest ołtarz św. Wawrzyńca, który możemy podziwiać w kościele w Ligockiej Kuźni. Został on cichaczem wyprowadzony z rudzkiej świątyni prawdopodobnie tuż przed przeczuwaną przez o. cystersów kasatą w 1810 r.
Ale jest jeszcze coś, o czym bardzo mało dotąd się mówiło, a jeszcze mniej pisało. W Rudach ukrywany był znacznie starszy ołtarz pocysterski, pochodzący z baroku! Mowa o pierwszym ołtarzu z maryjnej kaplicy. Gdy ukończono jej budowę w 1726 r. o. cystersi umieścili w niej właśnie ten ołtarz! Z pewnością został wykonany specjalnie w tym celu (w XVIII w. życie kulturalne i gospodarcze w Rudach kwitło, klasztor był dobrze zorganizowany pod względem ekonomicznym). Odrestaurowany ołtarz jest więc ściśle powiązany z rudzką kaplicą i cudownym obrazem M. B. Pokornej. Poza przekazem historycznym istnieje inny dowód na to, że w ołtarzu barokowym mieścił się kiedyś cudowny obraz M. B. z Rud. Świadczy o tym znamienny szczegół, że rama w ołtarzu została wykonana dokładnie w takich rozmiarach, jakie ma cudowny obraz M. B. Pokornej. Właśnie w tym ołtarzu umieszczono słynący łaskami obraz Pokornej Pani.
W 1850 r. przeprowadzono zmianę wystroju wnętrza kaplicy. Wtedy też dokonano zmiany ołtarzy. Barokowy został przeniesiony do kościoła cmentarnego w Rudach. Był tam ołtarzem głównym w prezbiterium do soboru Wat. II. Po soborze, gdy wprowadzono Mszę przodem do ludzi i co się z tym wiąże ołtarze posoborowe, z polecenia ks. Wł. Kopcia pan G. Hasenberg przeniósł ołtarz barokowy na bok. Stał tam jako nieużywany ołtarz boczny. Kościół cmentarny przez wieki nie był ogrzewany (zmieniło się to dopiero za czasów prob. R. Wyleżoła). Z czasem, pod wpływem warunków atmosferycznych na które ołtarz reagował, też w skutek poważnego zawilgocenia kościoła ołtarz uległ poważnemu zniszczeniu. . Wg. konserwatora gdyby zwlekano z renowacją tego dzieła jeszcze 10 lat, ołtarz nie byłby do uratowania, a na pewno wiele jego elementów. (dokładnie 74 cm x 114 cm!). Możemy więc być pewni, iż w tym właśnie ołtarzu umieszczono pierwotnie słynący łaskami obraz Pokornej Pani.
Czyim dziełem jest nasz barokowy ołtarz? Wiele wskazuje, że Jana Melchiora Österreicha - najbardziej italianizującego artysty, spośród wszystkich których dzieła możemy podziwiać w Rudach - którego dominujące wpływy w znacznej mierze zaznaczyły się podczas XVIII-wiecznej przebudowy rudzkiej świątyni. Zdanie to podziela dr Michał Wardzyński z Uniwersytetu Warszawskiego piszący pracę o artystach tworzących na Śląsku. Podobny ołtarze znajdziemy w Olsztynie pod Częstochową oraz u Franciszkanów w Głuchołazach. Także wg. dra Jerzego Gorzelika ołtarz wywodzi się z warsztatu J.M. Österreicha z 1725 r.
