5 mln zł na dotacje ekologiczne. Pieniądze już się kończą

Specjaliści zajmujący się problemem smogu od lat zwracają uwagę, że nie wygramy z duszącym problemem, jeśli nie zostaną wprowadzone normy emisyjne dla pieców. Chodzi o najtańsze kotły, instalowane w polskich domach, które z racji swojej konstrukcji emitują bardzo dużo zanieczyszczeń. – Z jednej strony dotuje się likwidację źródeł niskiej emisji w gminach, z drugiej zaś przyrost nowych źródeł (wynikający z braku standardów emisyjnych) powoduje, że jakość powietrza nie poprawia się, a środki publiczne są wykorzystywane nieefektywnie – mówił na konferencji w Katowicach Andrzej Guła z Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Działamy z planem województwa

Od kwietnia z rybnickiego magistratu można otrzymać dofinansowanie na wymianę kotła, pod warunkiem, że nowy kocioł będzie należał do tzw. V klasy. Takie urządzenia są jednak droższe od najtańszych urządzeń dostępnych na rynku, a które chętnie wybierają mieszkańcy. Dlaczego miasto nie dopłaca do tańszych kotłów? – Nie możemy – mówi Agnieszka Skupień, asystent prezydenta miasta Rybnika. – Uchwalony przez sejmik woj. śląskiego Program Ochrony Powietrza, zakłada wspieranie realizacji zadań mających na celu ograniczenie niskiej emisji. Zadania te zostały scedowane do realizacji przez konkretne gminy i miasta. Jednym z tych zadań jest zadanie wspierania przez gminy wymiany nieekologicznych źródeł ciepła na ekologiczne źródła na paliwo stałe klasy V – w przypadku kiedy nie ma technologicznej możliwości lub ekonomicznie nieuzasadnione jest podłączenie do sieci elektrycznej lub gazowej. Wykonując zapisy tegoż programu Miasto Rybnik nie może dotować innych kotłów na paliwo stałe, niż klasy V. Uchwała Rady Miasta Rybnika w tej sprawie została podjęta na sesji, która odbyła się w dniu 10 marca i obowiązuje od 1 kwietnia 2016 roku – wyjaśnia urzędniczka. Jak się okazuje mieszkańcy idą o krok dalej i sięgają nawet po droższe urządzenia niż kotły V klasy. W rybnickim urzędzie mieszkańcy złożyli już 271 wniosków z czego 79 umów jest już podpisanych na kwotę 972 tys. zł. – Najwięcej wniosków dotyczy pomp ciepła i kotłów gazowych oraz kotłów gazowych w połączeniu z termomodernizacją – przyznaje Agnieszka Skupień. Do tej pory dotacje były przeznaczane na wymianę pieców klasy IV czy nawet III – te ostatnie wyrzucają przez komin nawet trzy razy więcej pyłów niż urządzenia klasy V. Urządzenie trzeciej klasy to wydatek od 4 do 6 tys. zł. Porównywalnej mocy piec klasy V jest dwa razy droższy. A do tego nie można doń wrzucać najtańszego paliwa (podajnik pracuje tylko z węglem wyższej jakości tzw. orzechem bądź groszkiem).

Smog nas niszczy od środka

Trudno się dziwić rybnickim urzędnikom, skoro Rybnik jest w czołówce najbardziej zadymionych miast Europy. Opublikowany niedawno raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) informuje, że w pierwszej dziesiątce najbardziej zanieczyszczonych miast znajduje się aż 7 polskich miejscowości, a w pierwszej pięćdziesiątce jest ich aż 33. Pomiary jakości powietrza pochodziły z ponad 3 tysięcy miast w 103 krajach. Zestawienie najbardziej zanieczyszczonych miast w Unii Europejskiej otwiera Żywiec. Druga jest Pszczyna, a trzeci bułgarski Dimitrowgrad. Kolejne miejsca zajmują Rybnik, Wodzisław Śląski, Opoczno, Sucha Beskidzka i Godów. Koszty społeczne zanieczyszczenia są ogromne. – Największym wrogiem w smogu jest to, co słabo widać lub wcale nie widać – mówi prof. kardiolog ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu. – Te drobne pyły przenikają do płuc, a następnie do krwi. Następnie prowadza swoją destrukcyjna działalność w naczyniach. Nie tylko wieńcowych, ale wszystkich naczyniach. Naczynia są wyścielone śródbłonkiem który powoduje, że przepływ krwi jest gładki bez zawirowań. Ten śródbłonek produkuje tlenek azotu, czyli nitroglicerynę, a ta rozszerza naczynia. Uszkodzenie tego śródbłonka powoduje obkurczenie drobnych naczyń, nie tylko w sercu, ale i w centralnym układzie nerwowym, co powoduje udary, zapalenie miejsca sercowego czy migotanie przedsionków. Szkodliwe substancje i pyły, które wdychamy, są jak młotek wrzucony do emaliowanej wanny. Niszczą nasze naczynia od środka, a skutki widać po latach – tłumaczy prof. Lekston. Jak mówi, człowiek w życiu musi wybierać. – Należy się zastanowić czy wybrać profilaktykę, która jest najtańsza, czy leczenie, które kosztuje znaczne pieniądze, a często jest nieskuteczne – kwituje profesor.

Rybniczanie korzystają z ekodotacji

– Zaproponowane przez Miasto Rybnik rozwiązania dotyczące dotowania ekologicznych inwestycji cieszą się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców. Przeznaczona na ten cel pula pięciu milionów złotych jest na ukończeniu – osoby, które chciałyby jeszcze otrzymać dotację, zapraszamy do jak najszybszego składania wniosków – mówi Agnieszka Skupień, asystentka prezydenta Rybnika.

Obowiązujący od kwietnia br. nowy regulamin dopłat do inwestycji ekologicznych premiuje rozwiązania najbardziej efektywne i reguluje głównie kwestie przyznawania dotacji do modernizacji systemów grzewczych, montażu instalacji opartych na odnawialnych źródłach energii (OZE) i termomodernizacji budynków (przy jednoczesnej wymianie źródła ciepła).

– W tym roku dopłacimy mieszkańcom do ekologicznych inwestycji w sumie 5 mln złotych. To rekordowo wysoka pula, biorąc pod uwagę fakt, że na ten cel w latach 2000-2015 przeznaczono w sumie 10 milionów zł. Zainteresowanie rybniczan dotacjami jest bardzo duże – to, że po kilku miesiącach kończą się przeznaczone na 2016 rok pieniądze, świadczy o sukcesie przedsięwzięcia – mieszkańcy poczuli impuls do tego, by działać, a miasto finansuje inwestycje powodujące realne obniżenie poziomu zanieczyszczenia powietrza – podkreśla prezydent Rybnika Piotr Kuczera, dodając, że rybnicki regulamin dotacji w opinii fachowców cieszy się uznaniem, a Rybnik w tym zakresie staje się wzorem dla innych miast.

Od początku kwietnia br. złożono 344 wnioski o dofinansowanie do inwestycji ekologicznych. Podpisanych zostało 239 umów na łączną kwotę 3 054 388 zł. Najwięcej złożonych przez rybniczan wniosków dotyczy instalacji pomp ciepła oraz montażu kotłów gazowych. Trzeba też pamiętać, że w 2016 r. realizowane są także wnioski na starych zasadach dofinansowania, jeszcze z poprzedniego regulaminu. Chodzi o 314 wniosków, których łączna wartość to 1 388 428 zł.

– Nowy regulamin i szybkość spożytkowania 5 milionów złotych pokazują, że zapotrzebowanie na tego rodzaju aktywność gminy jest ogromne. Będę robić wszystko, by w kolejnych budżetach znalazły się podobne kwoty. Trzeba jednak bardzo wyraźnie podkreślić, że nie da się walczyć z niską emisja tylko na poziomie samorządu, potrzebujemy rozwiązań i wsparcia – także finansowego – na poziomie ogólnopolskim. Smog jest bowiem problemem całego kraju – dodaje prezydent Piotr Kuczera.

Co jeszcze robi Miasto?

Władze Rybnika podkreślają, że temat smogu aktualny jest cały rok, warto go animować także w lipcu, kiedy widmo powietrza zanieczyszczonego przez kopcące kominy wydaje się bardzo odległe. Działania Rybnika w zakresie walki ze smogiem realizowane są kompleksowo i na wielu frontach. Poza opracowaniem skutecznego regulaminu dopłat do sukcesów Rybnika w zakresie walki ze smogiem należy zaliczyć m.in.: powstanie zespołu ds. ograniczenia niskiej emisji, realizację kampanii edukacyjnych, uruchomienie informacji o poziomie zanieczyszczeń, współpracę z organizacjami zajmującymi się walką z niska emisją. Miasto podejmuje też działania w zakresie zmiany ogrzewania i termomodernizacji budynków miejskich, ubiega się o środki zewnętrzne na przedsięwzięcia służące poprawie jakości powietrza oraz prowadzi intensywne działania na rzecz powstania ogólnopolskich regulacji prawnych dotyczących ograniczenia niskiej emisji. W sposób szczególny należy podkreślić inicjowanie współpracy pomiędzy gminami subregionu zachodniego województwa śląskiego. Więcej o działaniach miasta w załączonej prezentacji.