Jaki zawód wybrać? Ekspert: Decyzję podejmuje uczeń, nie rodzic

Jaki jest czas oczekiwania na spotkanie z doradcą zawodowym w Raciborzu?

W zasadzie można spotkać się z dnia na dzień. Wystarczy, że rodzic zadzwoni i się umówi.

Rodzic umawia się telefonicznie i co dalej?

Najlepiej jeśli przyjdzie do nas rodzic z dzieckiem. Ono jest niepełnoletnie i to rodzic ponosi odpowiedzialność za jego bezpieczeństwo w drodze do poradni i z powrotem. Poza tym z rodzicem przeprowadzamy szczegółowy wywiad rozwojowy. Pytamy o stan zdrowia dziecka, ogólną sytuację szkolną, wyniki w nauce.

Czemu służą te pytania?

Jeśli okaże się, że dziecko choruje i ma ograniczone możliwości wyboru zawodu, wówczas musimy dopasować szkołę do jego stanu zdrowia, tak żeby wykonywany w przyszłości zawód nie pogłębiał jego schorzeń. Dodatkowo dziecko z problemami zdrowotnymi ma możliwość skorzystania z opinii o pierwszeństwie przyjęcia ucznia gimnazjum ze względu na ograniczone możliwości wyboru zawodu.

Ile taka rozmowa przeciętnie trwa?

To zależy. Minimum godzinę, ale to jest zawsze sprawa indywidualna. Czas trwania samego badania też jest różny, zależy od tempa pracy dziecka. Zdarza się, że dzielimy wizytę na kilka etapów, prosimy ucznia aby w domu przejrzał opisy zawodów, zastanowił się nad wyborem, przygotował bilnas plusów i minusów w sytaucji, gdy podobają mu się dwa zawody, a musi wybrać jeden. Potem dziecko wraca do poradni na dalszą część rozmowy, ewentualnie diagnozę psychologiczną, gdy jego oceny są niepewne – dwójkowe i trójkowe. Musimy sprawdzić jego możliwości poznawcze, bo to jest jakiś wyznacznik tego, do jakiej szkoły powinien trafić.

Kiedy rodzic powinien zgłosić się ze swoją pociechą po poradę zawodową?

Najlepiej zainteresować się tym tematem już w pierwszej klasie gimnazjum. Wybór szkoły – zawodu to jest proces. Bywa, że na początku coś się podoba, ale później jednak dziecko zmienia zdanie, stwierdza że coś innego będzie dobre dla niego.

Mamy końcówkę stycznia. Czy taki „spóźnialski” uczeń trzeciej klasy gimnazjum może się jeszcze do Was zgłosić?

Tak, przed nami jeszcze cały semestr. Mamy jeszcze sporo czasu na rozmowy.

Jak wygląda taka standardowa rozmowa z uczniem?

Może składać się z jednej lub dwóch części. Niektóre dzieci są bardziej świadome i przychodzą, aby tylko potwierdzić swoje pomysły. Wtedy wystarczy rozmowa o ulubionych przedmiotach szkolnych czy zainteresowaniach. Jednak są też dzieci, które są kompletnie niezdecydowane. Wówczas odpowiadają na pytania kwestionariusza zainteresowań, co pozwala określić, czy bliżej im do zagadnień matematycznych, przyrodniczych, technicznych.

Dobrze, wiecie już co lubi ten młody człowiek. Co dalej?

Trzeba doprowadzić sprawę do końca. Podajemy mu listę zawodów, które odpowiadają jego zainteresowaniom. Podkreśla te, które mu odpowiadają. Kolejny etap to poznanie specyfiki tych zawodów – uczeń czyta ich opisy, dowiaduje się jakie jest środowisko pracy w danym zawodzie, na czym on polega, jaka jest droga do jego zdobycia. Gdy dowie się tego wszystkiego, musi zdecydować, który zawód mu odpowiada.

I to wszystko?

Nie. W tym momencie opisujemy mu jak wygląda struktura szkolnictwa. Zwykle dzieci nie wiedzą czym różni się technikum od szkoły zawodowej, jak wygląda nauka w liceum ogólnokształcącym, a jak w technikum. Tę strukturę przypominamy, omawiamy i dopasowujemy kierunki, które mamy w szkołach do zainteresowań ucznia i wyboru zawodu, który chciałby wykonywać. Opieramy się przede wszystkim na ofercie szkół ponadgimnazjalnych z powiatu raciborskiego, ale gdy jest taka potrzeba, służymy również informacją o kierunkach kształcenia w Rybniku i Wodzisławiu Śląskim.

Czy oferta naszych szkół odpowiada zainteresowaniom zawodowym uczniów?

Czasem tak, ale czasem te pomysły są bardzo wyszukane, a zawody niemożliwe do zdobycia na etapie szkoły ponadgimnazjalnej. W tej sytuacji prościej jest odłożyć decyzję o wyborze zawodu na później, czyli najpierw iść do liceum, a potem na studiach zdobyć wymarzony zawód. Zdarza się, że uczniowie mimo wszystko wolą jednak najpierw ukończyć szkołę z zawodem, np. technikum. Dobrze, jeśli to uczeń podejmuje tę decyzję. Gorzej, jeśli rodzice mu to narzucają.

Czy obowiązuje jakaś ogólna zasada, według której należy połączyć swoje zainteresowania z drogą zawodową, czy też może lepiej zainteresowania pielęgnować jako hobby, a zawód wybrać konkretny...?

Uczeń sam musi podjać tę decyzję. Musi odpowiedzieć sobie na pytania, czy jego zainteresowania to jest coś, dzięki czemu ma zarabiać pieniądze i chce to robić cały czas? Czy to się w ogóle opłaca? Czy dzięki temu będzie mógł się utrzymać? Takiej analizy trzeba dokonać. Wówczas powinien już wiedzieć, czy zainteresowania odkłada na bok i realizuje je jako hobby, a w rzeczywistości będzie zajmować się czymś innym, czy też powinien wykonywać zawód powiązany z jego zainteresowaniami.

Doradztwo zawodowe w pigułce

1. Doradztwo zawodowe w Poradni Pedagogiczno–Psychologicznej jest bezpłatne.

2. Umówienie wizyty następuje na telefoniczny wniosek rodzica.

3. W zależności od sytuacji ucznia, doradca spotka się z uczniem raz lub kilkakrotnie. Dobrze, aby w pierwszym spotkaniu wziął udział również rodzic.

4. Dzięki diagnozie doradcy, uczeń jest w stanie wybrać kierunek kształcenia i przyszły zawód, który najlepiej będzie odpowiadał jego zainteresowaniom.

5. Choć planowaniem przyszłości w oparciu o porady doradców zawodowych warto zainteresować się już w pierwszej klasie gimnazjum, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby „spóźnialscy” uczniowie klas trzecich skorzystali z pomocy doradców w najbliższych miesiącach, przed wyborem szkoły ponadgimnazjalnej.

6. Z doradztwa zawodowego mogą korzystać również uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, np. przed wyborem rozszerzeń przedmiotowych (ogólniak), czy planowaniem kontynuacji nauki na studiach (licealiści, uczniowie technikum).

Poradnia Pedagogiczno–Psychologiczna w Raciborzu działa przy ul. Jana 14 w Raciborzu (Ostróg, nieopodal tzw. Berlinioka). Telefon: 32 415 35 47.