Krótka historia dzielnic z zakątków Łęgu
Podczas spotkań z panem Leonem Wolnikiem z Zawady Książęcej, podczas przeglądania jego zdjęć i notatek, co chwila natrafiam na jakąś ciekawostkę. Ostatnio było to kilka linijek tekstu, w którym skrótowo opisane były dzielnice Łęgu. Poprosiłem pana Leona, aby opowiedział o tym nieco więcej.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi od Dominikanów z 1370 r., którzy na tym terenie posiadali dwie duże łąki, o nazwach „Gruszka” i „Strożna”. Nazwy „Lug” czy „Lenge” pojawiły się w dokumentach nieco później, bo na początku XVI wieku, również w dokumentach kościelnych. Łęg był wioską flisacką, czyli mocno związaną z rzeką. Odra miała od zawsze wpływ na tutejszych mieszkańców i ich otoczenie. Ostatnie wielkie zmiany związane z rzeką nastały przy tzw. prostowaniu Odry w drugiej połowie XIX wieku. Zlikwidowano dzikie meandry, kanalizując cały strumień w jednym korycie. Nieczynne dziś odnogi rzeki często są już niewidoczne, a nawet zabudowane. Pozostały po nich niektóre nazwy, sugerujące bieg historii. – Wiele z tych miejsc jest już zapomniane. Dziś młodzi wiedzą gdzie jest Missisipi, a nie wiedzą gdzie biegnie Odra – mówi L. Wolnik. Z jego zapisków, przy których korzystał ze wsparcia Henryka Röslera (najstarszy żyjący mieszkaniec Łęgu) oraz śp. Tomasza Franicy, dowiadujemy się o częściach wsi Łęg, noszących zwyczajowe nazwy:
Na kałużach. Miejsce leżące między ul. Okrężną i Lęgową. Nazwę wzięło od obniżenia terenu i powstających tam kałuży. Nierówność jest dziś zasypana.
Jeziorka. Za Kotlorzem (dziś pustostan, wcześniej m.in. sklep wielobranżowy) w połowie ul. Wita Stwosza biegł jeden z meandrów Odry, prowadząc aż do Zawady Książęcej. Kiedyś zbierała się w tym korytku woda, stąd nazwa.
Gliniok. Nieco dalej w stronę rzeki mieści się duży dół, z którego wydobywano glinę do ręcznego wyrobu cegieł. Dziś jest to pole uprawne.
Miedońskie pola. To pozostałość po prostowaniu rzeki, gdy do Łęgu przyłączono część gruntów należących wcześniej do rolników z Miedoni, leżącej po drugiej stronie brzegu. Na początku rolnicy z Miedoni przepływali na swoje pola łódkami, co było jednak zbyt uciążliwe.
Ceglarka, Kąty, Kopanina, Jaroszów i Kamycze to nazwy pół leżących dookoła Łęgu, część z nich po prawej stronie drogi w kierunku do Raciborza.
Przerywka. Rejon Odry przy granicy Łęgu z Zawadą Książęcą. Podczas powodzi woda przerywała tu brzeg i rozlewała się na pola.
Łanska wyspa. Miejsce w korycie rzeki, z którego przez wiele lat gospodarze i mieszkańcy wsi wydobywali piasek. Brzeg był tam korzystnie wyprofilowany ułatwiając transport końmi. Niektóre domy we wsi powstały z tego kruszywa.
Orzeszków. Ta nazwa osady należącej do Łęgu, leżąca przy granicy rezerwatu Łężczok. Dziś stoi tam odremontowany pałacyk. Przez wiele lat osada nosiła niemiecką nazwę Wiesenchof.
Ligockie łąki. Podobnie jak Miedońskie pola leżały niegdyś po drugiej stronie rzeki.
Dambiec. To nazwa mniejszej żwirowni leżącej tuż przy wiosce, patrząc w stronę południową. Nazwa stąd, że przy wydobyciu piasku natrafiono na liczne dębowe pnie w kolorze czarnym. Było tego kilka przyczep, ale nikt wtedy nie myślał, że może to być cenne wykopalisko. Niemal skamieniałe pnie próbowano przepiłować, ale bez skutku. Na czarne dęby natrafiano również w innych miejscach w okolicy. Pozostała po nich tylko nazwa niecki.
Popowiec. To kompleks większych żwirowni, leżących nieco dalej od wioski, za to bliżej brzegu Odry. Nazwa miejsca nawiązuje do nazwiska byłego właściciela tego terenu.
(woj)