Feniksem Chrystus – i my feniksami!

Stworzenie szlachetne

Kimże, czymże był feniks? Istotą jedną jedyną w swoim gatunku, jedną jedyną w swoim rodzaju: zawsze żył jeden tylko feniks – i to żył długo, jedni powiadają, że lat trzysta, inni, że lat czterysta, jeszcze inni, a tych jest najwięcej, że lat mniej więcej pięćset; był feniks wspaniałym, szlachetnym ptakiem. Wspaniałość i szlachetność feniksa przejawiała się naprzód w jego wyglądzie: był złoto-purpurowo upierzony i miał błękitno-różowy ogon, dostojną jego głowę zdobiły grzebień z piór, szafirowe oczy i biały, szmaragdem mieniący się dziób, miał różowe pazury, a jego stopy pokrywały złote łuski. Lecz wspaniałość i szlachetność feniksa objawiała się także w jego „obyczajach”: mieszkał w przepięknej krainie gdzieś w dalekich Indiach, żywił się kroplami kadzidła i sokami kardamonu, siadał wyłącznie na paulowni cesarskiej, drzewie, które ma tę właściwość, iż zdolne jest, jeśli zostanie ścięte do pnia, wyrosnąć po raz wtóry, każdego dnia, o brzasku, rozwierał swe wielkie skrzydła i machał nimi na powitanie słońca, a potem czterokrotnie pił z rzeki życia.

Gdy feniks czuł, że jego żywot dobiega kresu, leciał do Syrii i tam szukał najwyższego i najdorodniejszego drzewa palmowego, a znalazłszy je, wił na nim gniazdo. Budował feniks swoją siedzibę – a jakże! – z niepospolitego, z wytwornego budulca: z wilgotnych, aromatycznych ziół, z akantu, z mirry, z kory kasji, z kolców nardu. Skoro leże było gotowe, feniks zasiadał w nim i czekał na wschód słońca. Bo kiedy nazajutrz słońce rozpoczynało kolejny swój bieg przez nieboskłon, pierwszymi swymi promieniami zapalało gniazdo feniksa: feniks, poruszając skrzydłami i żałośnie zawodząc, rozniecał wówczas ogień. I tak, płonąc, umierał. Jednakże po trzech dniach z popiołów się odradzał. Pierwszego dnia po śmierci feniksa z pozostałych po nim prochów powstawał bowiem robak, robak osobliwy, bo pachnący wyborniej niźli róża, drugiego dnia niesamowity ten robak przeistaczał się w pisklę, by wreszcie dnia trzeciego ptaszę przekształciło się w dorosłego, dojrzałego już ptaka. A feniks odrodzony nieodmiennie wspanialszy był od swojego poprzednika, którego szczątki, zmieszane z mirrą, uformowane w kształt kuli, zanosił on do Egiptu, do Heliopolis, gdzie składał je na ołtarzu słońca.

Życie, które się odradza

Feniksem jest Chrystus – tak twierdzili starożytni chrześcijanie, świadectwa tego mamy zarówno w literaturze, jak w malarstwie; i feniksem, dodajmy, jest człowiek, każdy z nas. Na jakiej podstawie wolno nam głosić taki sąd? Ano możemy tak przyjąć, ponieważ feniks jest niczym innym, jak tylko odradzającym się życiem; a w konsekwencji Chrystus jest feniksem, bo jest odradzającym się życiem, i człowiek jest feniksem, bo jest życiem, które się odnawia. Tak więc to, co istotne dla feniksa, znajdujemy i u Chrystusa, i u człowieka, aczkolwiek, wypada zaznaczyć, podobieństwo Chrystusa do feniksa jest większe aniżeli podobieństwo do feniksa człowieka.

Jak feniks żył Chrystus szlachetnie i wspaniale, stosownie do szlachetnej i wspaniałej swej natury – właściwie, wziąwszy rzecz ściśle, powiedzieć by trzeba: szlachetnych i wspaniałych swych natur. Jak feniks, kiedy uczuł, iż jego życie dosięgnęło kresu, kiedy zrozumiał, że nadeszła godzina jego skonu, jego przejścia z tego świata do wieczności, wzniósł dla siebie gniazdo, uwił sobie gniazdo, krzyż, w którym to gnieździe, na krzyżu, śpiewając żałobne pienia, to jest wypowiadając słowa miłości i przebaczenia, unicestwił, pozwolił unicestwić samego siebie, w którym to gnieździe dał się zetrzeć. Jak feniks po trzech dniach od swej śmierci powstał Chrystus z martwych, wyszedł z królestwa cieni – lepszy, doskonalszy, teologia mówi: uwielbiony, chwalebny.

I feniksem jest człowiek, każdy z nas, jako że, jak powiedziano, człowiek, każdy z nas jest odradzającym się życiem. My, ludzie, jesteśmy odradzającym się życiem w dwóch wymiarach, cielesnym, materialnym i duchowym, w wymiarach odpowiadających dwóm dziedzinom rzeczywistości, materii czy ciału i duchowi; przy czym inaczej przebiega nasze odrodzenie się w wymiarze materialnym, inaczej w wymiarze duchowym. Co się tyczy pierwszego: wierzymy, że nastąpi ono na końcu czasów, w dzień naszego zmartwychwstania; mamy nadzieję, że otrzymamy wtedy ciało uwielbione, chwalebne, które będzie na wzór ciała wskrzeszonego Chrystusa, i że okażemy się wtedy wspanialszymi, doskonalszymi niż obecnie jesteśmy. Co się znów odnosi do naszego odnawiania się duchowego: jako wierzący jesteśmy przekonani, że, choć tego nie możemy dostrzec, zobaczyć, choć empirycznie nie możemy się o tym przekonać, dokonywa się, że zachodzi ono już teraz, zawsze, kiedy powstajemy z grzechów. Bo grzech jest przecież naszym duchowym zgonem, naszą duchową śmiercią: och, nie ma on nic ze wzniosłego samospalenia feniksowego! A kiedy, dzięki łasce Bożej, z tego grzechu się wydostajemy, to jakbyśmy na nowo, jako lepsi, trochę choćby tylko szlachetniejsi – czyż nieprawdziwa miałaby być wielkosobotnia fraza „[...] błogosławiona wina [...]”? – się rodzili. Tak, Panowie i Panie, jesteśmy feniksami: naszym powołaniem, naszym zadaniem jest odradzać się ciągle ze śmierci do życia, nasza droga to umieranie i ożywanie. Tymczasem duchowe, a kiedyś, w eschatonie, materialne, cielesne, co daj, dobry Boże, Boże żyjący, Boże żywy, Boże życia.

ks. Łukasz Libowski