Przygotuj się do roli mamy

W swojej praktyce fizjoterapeutycznej zajmuje się Pani między innymi kobietami w ciąży lub po porodzie. Jakie dolegliwości najczęściej dotykają kobiety w tym okresie?

Każda ciąża jest inna, a na jej przebieg ma wpływ wiele czynników. Kobiety w ciąży najczęściej zgłaszają się do mnie gdy pojawiają się typowe dolegliwości związane z rosnącym brzuszkiem, takie jak bóle pleców, głównie dolnego (lędźwiowego) odcinka, czasem z promieniowaniem do pośladka, uda lub nawet do samej stopy, drętwienie dłoni, bóle pachwin, bioder czy spojenia łonowego,a także problemy z pęcherzem. Mam tu na myśli głównie wysiłkowe nietrzymanie moczu lub częste bieganie do toalety.

A po porodzie?

Wiele zależy od tego czy poród był naturalny czy przez cesarskie cięcie. W tym drugim przypadku należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy rana po cesarce dobrze się goi – należy nad nią „pracować”, żeby nie posklejały się tkanki i nie zrobiły się zrosty powięziowe, co może zaburzać pracę narządów wewnętrznych w przyszłości. Poza tym, źle zrośnięta rana pozostawia niezbyt estetyczną bliznę i może też powodować dyskomfort podczas wykonywania codziennych czynności. Poza tym młode mamy mają często problem z laktacją, obniżeniem narządów, rozejściem mięśnia prostego brzucha. Problemy z okresu ciąży, takie jak bóle pleców czy nietrzymanie moczu po porodzie mogą zmienić swój charakter. Pojawiają się przeciążeniowe bóle pleców spowodowane wadliwymi pozycjami przy karmieniu i pielęgnacji noworodka, a mamy po cesarskich cięciach mogą np. mieć zaburzone odczucie parcia na mocz.

Jak w takim razie kobiety mogą sobie pomóc w ciąży. Czy fizjoterapia może ulżyć przyszłym mamon w ich dolegliwościach i przygotować je do porodu?

Oczywiście. Istnieje wiele bezpiecznych technik możliwych do zastosowania u ciężarnych, umożliwiających redukcję bólu, np. terapia manualna, masaż, kinesiotaping. Cenną formą terapii jest też manualne przygotowanie miednicy do porodu siłami natury, mające na celu zmniejszenie ryzyka nacięcia krocza oraz okołoporodowych uszkodzeń krocza.

Po porodzie warto wdrożyć terapię jak najszybciej, kiedy działają jeszcze ciążowe hormony - relaksyny. Sprawiają one, że ciało jest „plastyczne”, dlatego w okresie połogu można zdziałać najwięcej, aby odzyskać sylwetkę i formę sprzed ciąży. Ale musi to być bezpieczne, dlatego terapię dobiera się zawsze indywidualnie.

Jak może wyglądać aktywność kobiety w ciąży? Są jakieś sporty zakazane?

W ciąży należy unikać przede wszystkim sportów kontaktowych (urazowość) oraz siłowych. Nawet jeżeli organizm kobiety przyzwyczajony jest do dźwigania ciężarów, w ciąży zmienia się gospodarka hormonalna organizmu. Ciało staje się bardziej „plastyczne”, mocniej podatne na przeciążenia. Niewskazane są również wszelkie skoki oraz ćwiczenia mięśni brzucha - zwłaszcza, kiedy staje się on już widoczny (właśnie w ten sposób może powstać rozejście mięśni brzucha). Kobieta w ciąży potrzebuje stretchingu, relaksacji, rozluźniania, ćwiczeń oddechowych oraz ogólnokondycyjnych - dostosowanych do jej samopoczucia i stopnia zaawansowania ciąży.

Brzuch – newralgiczne miejsce prawie wszystkich kobiet, a szczególnie młodych mam. Jak możemy o niego zadbać aby możliwie szybko wrócić do formy?

W ciąży mięśnie brzucha wykonać muszą ekstremalną pracę. Dodatkowo obciąża je mocno parcie w czasie porodu naturalnego lub uraz w postaci przecięcia tkanek w czasie cesarskiego cięcia. To wszystko sprawia, że czasem mięsień prosty brzucha rozciąga się za bardzo; dokładnie dwie jego części przedzielone błoną (kresą białą) oddalają się od siebie zbyt mocno i samoistnie nie są w stanie wrócić na swoje miejsce. Często w tej sytuacji pozostałe mięśnie brzucha również nie działają poprawnie. Leczenie tego problemu warto zacząć jak najszybciej po porodzie, ze względu na działające relaksyny, o których wspomniałam wcześniej. Musimy pamiętać, że rozejście mięśni brzucha jest sumą wielu czynników. W terapii stosuje się terapię manualną i kinesiotaping oraz indywidualnie dobierane ćwiczenia. Gotowe zestawy ćwiczeń dedykowane kobietom z opisywanym problemem, niestety często nie pomagają lub nawet pogłębiają zaburzenie, powodując złe samopoczucie i frustrację mam, które chciałyby szybko wrócić do formy i kształtów sprzed ciąży.

Po jakim okresie od porodu można wrócić do aktywności? Jakie formy ruchu są bezpieczne, a z których należy zrezygnować?

Do ogólnych aktywności sprzed ciąży można wracać najwcześniej od zakończenia okresu połogu, tj. 6 tyg. po porodzie siłami natury i 8 tyg. po cesarskim cięciu, ale wszystko zależy od przebiegu ciąży czy porodu i stanu organizmu. Najlepiej rozpocząć swoją aktywność od lekkich zajęć np. pilates baby, które pomagają mamom w bezpieczny sposób stopniowo wzmacniać mięśnie i przygotować do bardziej wymagających form ruchu. Odradza się zacząć bieganie przed upływem 3 miesięcy od porodu, a aktywności, których elementem są skoki, nawet do zakończenia okresu karmienia piersią.

Wszystkie panie i mamy, niezależnie od wieku powinny dbać o swoje zdrowie i profilaktykę. W Pani gabinecie często mówi się o mięśniach dna miednicy – co to za mięśnie?

Mięśnie dna miednicy to pewnego rodzaju hamak, podtrzymujący w miednicy narządy wewnętrzne: macicę, pęcherz i jelita; Biorą udział zarazem w trzymaniu jak i oddawaniu moczu/stolca. Pełnią także funkcje seksualne. Są zatem bardzo ważnym ogniwem zdrowia intymnego człowieka. Kiedy ulegają zaburzeniom, np. mocno się osłabiają albo staja się nadmiernie napięte - przestają spełniać swoje funkcje znacząco pogarszając jakość życia. Terapię można zacząć od ich treningu, który w połączeniu ze zmianą niektórych destrukcyjnych nawyków dnia codziennego często przynosi pożądane efekty. Jeśli same ćwiczenia na dają oczekiwanych rezultatów, sięga się po inne metody, tj. terapia manualna, biofeedback, elektrostymulacja czy pessaroterapia. Leczenie operacyjne powinno być zawsze ostatecznością.

mgr Agata Szczepaniak,
fizjoterapeutka kobiet

tel. 504 325 873

Gabinet Rehabilitacji i Fizjoterapii Rehafix
Racibórz, ul. Ocicka 4 (I PIĘTRO)

http://www.rehafix.com.pl/fizjoterapia-kobiet/40