Nowiny.pl
Nowiny.pl Regionalny Portal Informacyjny. Codzienny serwis newsowy z terenu Subregionu Zachodniego woj. śląskiego (powiat raciborski, wodzisławski, rybnicki, jastrzębski i żorski).
JastrzebieOnline.pl
JastrzebieOnline.pl JastrzebieOnline.pl to najczęściej odwiedzany portal z Jastrzębie-Zdroju. Codziennie tysiące mieszkańców miasta dowiaduje się od nas o wydarzeniach dziejących się w Jastrzębiu.
eZory.pl
eZory.pl eZory.pl to nowy portal o Żorach stworzony z myślą o dostarczaniu najświeższych i aktualnych informacji lokalnych dla mieszkańców Żor, dotyczących wydarzeń kulturalnych, społecznych, sportowych oraz ważnych informacji miejskich.
AgroNowiny.pl
AgroNowiny.pl Regionalny portal dla rolników. Najnowsze Wiadomości dla rolników, ceny i fachowe porady. Produkcja rolna, hodowla, uprawy, aktualne cenniki rolnicze, technika rolnicza, prawo i agrobiznes.
HistoriON.pl
HistoriON.pl HistoriON to portal dla pasjonatów lokalnej historii. Odkryj fascynującą historię naszego regionu - ciekawe artykuły, wydarzenia, ikony PRL-u, kartka z kalendarza, bohaterowie lokalni, ludzie tej ziemi i biografie na nowym portalu HistoriON.pl
Praca.nowiny.pl
Praca.nowiny.pl Regionalny serwis z ogłoszeniami o pracę oraz informacjami w rynku pracy. Łączymy pracowników i pracodawców w całym regionie.
RowerON
RowerON Projekt „RowerON – wsiadaj na koło, będzie wesoło” to promocja regionu, jego walorów przyrodniczo-kulturowych, infrastruktury rowerowej oraz zachęcenie mieszkańców do aktywnego i zdrowego spędzania czasu.
InspiratON
InspiratON Projekt edukacyjno-medialny „InspiratON – Czas na Zawodowców”, który pomaga uczniom wybrać dobrą szkołę, ciekawy zawód, a potem znaleźć pracę lub założyć własną firmę.
Kupuję - smakuję
Kupuję - smakuję Projekt „Kupuję - smakuję. Wybieram polskie produkty” promujący lokalnych i regionalnych producentów żywności oraz zakupy polskich produktów.
Sport.nowiny.pl
Sport.nowiny.pl Serwis sportowy z regionu. Piłka nożna, siatkówka, koszykówka, biegi. Wyniki, tabele, zapowiedzi.
Sklep.nowiny.pl
Sklep.nowiny.pl Sklep.Nowiny.pl powstał w odpowiedzi na coraz szersze potrzeby naszych czytelników i mieszkańców regionu. Zapraszamy na zakupy wyjątkowych limitowanych produktów!
Instytut Rozwoju Inspiraton
Instytut Rozwoju Inspiraton Instytut powołaliśmy do życia w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na przystępne kursy online rozwijające kompetencje zawodowe. Naszą misją jest tworzenie kursów wspierających rozwój kariery naszych kursantów.

Marszałek Chełstowski: Niemcy traktowały Śląsk jak kolonię - powrót do Polski to najlepsza historia, jaka mogła się przydarzyć

O znaczeniu powstań śląskich i planach związanych z obchodami stulecia tych wydarzeń w regionie rozmawiali uczestnicy konferencji „100-lecie Powstań Śląskich”, która została zorganizowana 29 marca przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego oraz Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego. Uczestniczyli w niej marszałek Jakub Chełstowski, historyk dr Andrzej Krzystyniak, a także dyrektor Biblioteki Śląskiej prof. Zbigniew Kadłubek i redaktor Tomasz Sakiewicz. Moderatorem dyskusji był prof. Zygmunt Woźniczka – dyrektor Instytutu Myśli Polskiej. Zapraszamy do lektury relacji z tego wydarzenia.

Marszałek Chełstowski: Niemcy traktowały Śląsk jak kolonię - powrót do Polski to najlepsza historia, jaka mogła się przydarzyć
Uczestnicy debaty: dr Andrzej Krzystyniak, prof. Zbigniew Kadłubek, marszałek Jakub Chełstowski, prof. Zygmunt Woźniczka oraz Tomasz Sakiewicz (widoczny na monitorze). Fot. Tomasz Żak/UMWS.

Nie tylko Korfanty

– Każdy region ma wydarzenia, które są ważne i ważkie w jego dziejach. W historii XX wieku dla Śląska były to powstania śląskie i my jako mieszkańcy powinniśmy o tym mówić i w dużym stopniu promować te wydarzenia – twierdzi prof. Zygmunt Woźniczka. Dyrektor Instytutu Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego zwraca uwagę, że powstańcy śląscy nie tylko doprowadzili do powrotu Śląska do Polski, ale też odegrali ważną rolę w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym Górnego Śląska i Polski w okresie międzywojennym, podczas II wojny światowej i po wojnie. – To nie był pojedynczy epizod. To nie tylko postać Wojciecha Korfantego, ale również Konstantego Wolnego, Karola Grzesika, Michała Grażyńskiego, czy wielu innych działaczy, którzy aktywnie włączyli się w odbudowę państwa Polskiego. W okresie II wojny światowej mamy powstańców śląskich w Komendzie Głównej Armii Krajowej i na emigracji. W okresie powojennym oni przypominali, że Śląsk jest polski – podkreśla Z. Woźniczka.

Ewenement historii

Choć od wybuchu III powstania śląskiego minęło już niemalże sto lat, to wydarzenie to wciąż budzi wiele emocji i sporów. Takie podejście do tego zagadnienia wynika z różnorodności właściwej Śląskowi. Jednocześnie zakorzenione jest w trudnej historii tej ziemi. Dla Zygmunta Woźniczki powstania śląskie oraz ich skutek – przyłączenie znacznej części Górnego Śląska do Polski – są ewenementem na skalę europejską. – Czy są takie ziemie w Europie, ziemie pogranicza, które po setkach lat wracają do swojego państwa? – pyta profesor, jednocześnie podkreślając, że powstania śląskie doszły do skutku pomimo tego, że na Śląsku nie było polskich elit, a polska tradycja romantyczna ominęła nasz region.

Między niemiecką bolszewią a polską nowością

Jak można wytłumaczyć fenomen powstań śląskich? Zdaniem historyka dra Andrzeja Krzystyniaka zwykle dostrzegamy w tamtym czasie odradzające się państwo polskie i mocarstwo niemieckie, które – choć pokonane – nadal zachowało wiele ze swych sił. Tymczasem A. Krzystyniak zwraca uwagę, że Niemcy, które przegrały I wojnę światową, od 1918 roku pozostawały w stanie permanentnego przewrotu komunistycznego. Nad krajem wisiało widmo rewolucji bolszewickiej. Sytuację dodatkowo pogarszały powtarzające się bunty w armii oraz zamieszki w Berlinie. Dlatego – wywodzi A. Krzystyniak – na powstania śląskie można spojrzeć nie tylko przez pryzmat postaw patriotycznych, ale i zwykłego pragmatyzmu. – Do którego państwa lepiej się przyłączyć? Do Polski czy do zrewoltowanych, bolszewickich Niemiec? Polska stwarzała lepsze perspektywy rozwoju niż Niemcy, po których panoszyły się zdemoralizowane grupy żołnierzy takie jak Freikorps, dopuszczające się bandyckich napadów i mordowania mieszkańców Śląska – uważa dr Andrzej Krzystyniak.

W podobnym tonie wypowiada się prof. Zbigniew Kadłubek – dyrektor Biblioteki Śląskiej. – Pomimo dramaturgii wielu rodzinnych wyborów, tamtym czasom na Śląsku towarzyszyła ogromna radość i entuzjazm. Po tragedii wojny, po epidemii, po różnych innych trudnych wydarzeniach, Polska jawiła się Polakom na Śląsku jako nowa przygoda. Strefa wolności i inności, do której należy zmierzać. Ta afektologiczna sfera jest również istotna – twierdzi prof. Kadłubek.

Walczyli, żeby przetrwać

Profesor Zygmunt Woźniczka dodaje, że Niemcy tamtego okresu zmagały się z biedą, wysoką inflacją, a wspomniane przez doktora Krzystyniaka wrzenie rewolucyjne było bardzo odczuwalne. To właśnie ono, a także postępy Armii Czerwonej wiosną i latem 1920 roku doprowadziły do spontanicznych niemieckich demonstracji na Śląsku. Uczestnicy tych demonstracji oczekiwali, że lada chwila Armia Czerwona pokona Polskę. Wtedy przewidziany traktatem wersalskim plebiscyt straci sens, bo Śląsk będzie mógł pozostać tylko przy Niemczech. Wkrótce wspomniane demonstracje przerodziły się w wystąpienie przeciwko wojskom francuskim, które miały dopilnować przeprowadzenia na Śląsku plebiscytu narodowościowego. Zaczęto represjonować również mieszkających tu Polaków, którzy w odpowiedzi na niemieckie represje rozpoczęli II powstanie śląskie – uważa Z. Woźniczka. – Drugie powstanie jest niejako samoobroną. Powstańcy walczą, żeby przetrwać – mówi profesor Woźniczka.

Zachodni sposób myślenia i etos ciężkiej pracy

Profesor Zygmunt Woźniczka sprzeciwia się poglądowi, że kolejny zryw – III powstanie śląskie – zostało w całości przeprowadzone siłami państwa polskiego. – Oczywiście, była pomoc rządu polskiego dla Śląska, ale przez oddziały powstańcze przewinęło się 50 tys. ludzi, którzy w zdecydowanej większości byli mieszkańcami Śląska – podkreśla naukowiec.

Zdaniem Zygmunta Woźniczki powstania śląskie wpisują się w nurt polskich powstań narodowych i mają wiele elementów wspólnych z powstaniami listopadowym oraz styczniowym. Ciekawie wypada również zestawienie przywódców tych zrywów. Tragiczne były dzieje Romualda Traugutta – dyktatora przegranego powstania. Ale trudny był też los Wojciecha Korfantego – dyktatora zwycięskiego III powstania śląskiego. Z. Woźniczka wskazuje, że Korfanty miał być później premierem Polski. Tak się nie stało, gdyż nie zgodził się na to Józef Piłsudski. Mimo oporu Piłsudskiego, Korfanty dwukrotnie był wicepremierem w rządach Wincentego Witosa. Jednak wkład Śląska w historię Polski nie ograniczał się tylko do osoby Wojciecha Korfantego. Zygmunt Woźniczka podkreśla, że Ślązacy wprowadzili do Rzeczpospolitej zachodni sposób myślenia, całkiem inne postrzeganie gospodarki, etos ciężkiej pracy i dyscyplinę. – Śląsk dwa razy odbudował Polskę. Stało się tak w okresie międzywojennym, bo przemysł Królestwa Polskiego i Galicji był wtedy zniszczony w 70%. To samo było po II wojnie światowej – dodaje Z. Woźniczka.

Powstania śląskie, czyli polskie

A jak Śląsk i powstania śląskie są dziś postrzegane w Warszawie? O tym mówi redaktor naczelny „Gazety Polskiej” Tomasz Sakiewicz. – Bez wątpienia ofiara, którą złożyli śląscy powstańcy opłaciła się Polsce i Śląskowi. Spora część Śląska powróciła do Polski, a przecież po referendum większość mogła pozostać przy Niemczech. Historia walki o Śląsk dobrze się broni w świadomości Polaków. Postrzegamy Śląsk jako ważny region, ale nie oderwany od Polski. Sejmik Śląski (w okresie międzywojennym – red.) podkreślał jego odrębność, ale dzisiaj już tego nie ma i większość Polaków nie zdaje już sobie sprawy, że ta odrębność była. Ruchy na rzecz autonomii Śląska czy oderwania Śląska, nie mają poparcia na Śląsku ani w Polsce, gdzie są odbierane jako dziwactwo polityczne. Śląsk się bardzo mocno zintegrował. Powstania śląskie są traktowane jako powstania polskie, są elementem polskiej historii, polskiej dumy. Czujemy się dumni z dokonań Śląska jako dokonań narodu polskiego – twierdzi T. Sakiewicz.

Najlepsza historia

– Powrót Śląska do macierzy to była najlepsza historia, jaka mogła się wydarzyć – uważa z kolei marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski, stwierdzając jednocześnie, że Niemcy traktowały Śląsk jak kolonię wydobywczą. J. Chełstowski podkreśla, że przez stulecia panowania niemieckiego na Śląsku, polskość była przekazywana w rodzinach, mowie i tradycjach. Brakowało jednak elit intelektualnych, które potrafiłyby tę moc rozbudzić. Udało się to dopiero Wojciechowi Korfantemu, który potrafił przemówić do serc na Śląsku, w Polsce i w Europie.

Ludzie

Jakub Chełstowski

Były marszałek Województwa Śląskiego

13 komentarzy

Śledź tę dyskusję
Zapoznaj się z regulaminem
zaloguj się lub załóż konto, żeby zarezerwować nicka [po co?].
~op (91.192. * .86) 11.04.2021 19:09

Mylili sie i to bardzo Zreszta wiekszosc zrozumiala to niedlugo po przylaczeniu do Polski

~KUKUnaMUNIU (178.36. * .69) 11.04.2021 18:30
oceniono 1 raz
1
Zgłoś

Ponad 100 lat temu Powstańcy musieli się mylić, a wy, usmarkańcy, macie rację? Żałosne skundlenie.

~JKSRC (88.156. * .80) 11.04.2021 15:03
oceniono 2 razy
0
Zgłoś

I tu jest cały kaczyzm w pełnej krasie, historię piszą po swojemu

~morsy (188.137. * .64) 11.04.2021 10:25
oceniono 1 raz
1
Zgłoś

Niemcy zbudowali na Śląsku piękne miasta, przemysł i infrastrukturę. W czasach PRL udało się to wszystko rozbudowywać, po 1990 wszystko się pomału zwija. Natomiast w czasach marszałka Chełstowskiego mamy stagnację w Kolejach Śląskich za które on odpowiada. Brak szybkich pociągów z Raciborza do Katowic, brak połączenia Rybnika z Gliwicami, w Żorach 4 pary pociągów na dobę. To jest przykład na zaniedbywanie południa regionu przez marszałka Chełstowskiego. W Niemczech po tak gęsto zaludnionych regionach jak Śląsk pociągi jeżdżą co 15-30 minut. Dzięki temu nie ma na drogach korków, jest mniej wypadków i mniej hałasu. No ale marszałek woli snuć swoje teorie jak to Niemcy kolonizowali Śląsk, a większość pięknych gmachów na Śląsku wywodzi się z tamtych czasów. Czy marszałek wybudował coś ładnego w Raciborzu albo Wodzisławiu?

~maaaaat (89.64. * .156) 11.04.2021 08:29
oceniono 2 razy
0
Zgłoś

Uśmiałem się czytając sam nagłówek... Potem było jeszcze lepiej: "Niemcy traktowały Śląsk jak kolonię wydobywczą". Trzeba było te słowa wypowiedzieć w Bytomiu... Fakt, to już po II WŚ, ale kontekst ten sam. Nawet Hitler zabronił wydobywać węgiel spod centrum Bytomia, potem przyszła "Matka-Polska" i co się stało z tym miastem? Zaczęli wydobywać węgiel jak najszybciej, na zawał, gdyż nie spodziewali się (władza ludowa), że Śląsk zostanie w PL na dłużej.

~Hanys_9 (46.134. * .53) 11.04.2021 07:02
oceniono 2 razy
0
Zgłoś

Mdli mnie od tego artykułu... Jak można wypowiadać takie bzdury? Po pierwsze to czy to się to komuś podoba czy nie Górny Śląsk najdłużej znajdował się pod panowaniem czeskim i niemieckim. Polska "odzyskała" ten region dopiero po I WŚ i miał on tyle z nią wspólnego co Syberia z Australią. A po drugie to podczas konferencji w Wersalu David Lloyd George powiedział, że oddać Polsce Śląsk to jak dać małpie zegarek - jakże prorocze były to słowa..

~doOP (83.26. * .219) 10.04.2021 19:08
oceniono 3 razy
3
Zgłoś

Ale w ogóle jak można mówić o jakiejkolwiek polszczyźnie ? W czasach wczesnośredniowiecznych kiedy Śląsk znajdował się w państwie Piastów między językami zachodniosłowiańskimi nie było żadnej różnicy. Żadnej ! Więc o jakiej polszczyźnie oni pier...ą ?

~op (91.192. * .86) 10.04.2021 18:54
oceniono 5 razy
3
Zgłoś

,,polskość w mowie''-wy glupki moji przodkowie nie znali slowa po polsku bo porozumiewali się śląsczyzną albo po niemiecku Czy ta konferencja była na trzeżwo?

~doKaluza (83.26. * .219) 10.04.2021 18:34
oceniono 4 razy
2
Zgłoś

To nawet nie jest polski nacjonalizm to jest po prostu jakieś wielkie gó...o ! K...a jak można tak kłamać ?!

~Higgy (83.26. * .219) 10.04.2021 18:32
oceniono 4 razy
2
Zgłoś

"polskość była przekazywana w rodzinach, mówie i tradycjach" Tak ! W regionie który od 1138 do 1922 nawet przez jeden rok nie należał do żadnej Polski ! Tego się k...a czytać nie da !

~Higgy (83.26. * .219) 10.04.2021 18:26
oceniono 2 razy
0
Zgłoś

"przemysł Królestwa Polskiego i Galicji był wtedy zniszczony w 70%" hahahahahahahshahahaha nie wiedziałem że Królestwo Polskie i Galicja miały jakikolwiek przemysł :-)

kałuża 10.04.2021 16:08

polski nacjonalizm ...........................

~Pawlik84 (188.147. * .87) 10.04.2021 16:03
oceniono 2 razy
2
Zgłoś

Przeczytałam tylko tytuł i większej głupoty downo nie czytałam