Autor wystawy My Polacy: Nie ma konfliktu między tożsamością polską, a poczuciem bycia Ślązakiem

Bolesław Bezek z Towarzystwa Projektów Edukacyjnych jest historykiem. Mówił Nowinom, że hasło wystawy "My Polacy" nawiązuje do słynnego stwierdzenia "my obywatele, my naród" kojarzącego się z konstytucją amerykańską. - To dobra fraza, bo mówimy jakie fakty z historii Śląska są dla nas istotne, konstytuują ludność regionu z polskością - tłumaczył organizator.

- Wiemy, że nie wszyscy Ślązacy muszą być związani z polskością, ale postanowiliśmy wybrać te fakty z dziejów ponad 1000-letnich państwa polskiego, które są związane ze Śląskiem = podkreślił Bolesław Bazek.

Zaznaczył, że wystawa nie jest wykładem o całych dziejach Śląska, bo np. nie ma tu Wojny trzydziestoletniej, gdyż akcenty polskie tam nie wybrzmiewały. - My staraliśmy się uwypuklić te momenty dziejów Śląska, jakie miały znaczenie dla historii Polski - stwierdził przedstawiciel Towarzystwa Projektów Edukacyjnych.

Wystawie towarzyszy książka dwujęzyczna oraz płyta i film.

B. Bazek ma w dziejach Śląska osobiście ważne momenty konstytuujące Polskość. To przede wszystkim czasy średniowiecza, kiedy pierwsze zabytki języka polskiego pisane powstały na Śląsku. - Wówczas nikt nie miał wątpliwości co do tego, że to jest polska kraina i dopiero kolonizacja zmieniła tutejszą strukturę narodowościową, bo wcześniej żywioł słowiański tu dominował - oznajmił historyk.

Według niego druga ważna chwila dziejowa nadeszła, gdy Ślązacy sami postanowili pokazać, zadecydować o swym losie i wybuchły Powstania Śląskie. - To specyficzne wydarzenie na mapie wszystkich powstań, zazwyczaj wywoływanych przez szlachtę, od Konfederacji Barskiej, przez Insurekcję Kościuszkowską czy Powstanie Listopadowe i Styczniowe - były to powstania elit. Powstania Śląskie to ruch ludowy, efekt zniecierpliwienia Ślązaków tym jak bardzo byli gnębieni przez niemieckie władze na Śląsku - podsumował Bolesław Bazek.

WIDEO Z TRANSMISJI NA ŻYWO OTWARCIA WYSTAWY

Dla Nowin wypowiedział się również Paweł Zarzycki prezes Towarzystwa Projektów Edukacyjnych. - Od zeszłego roku realizujemy projekt My Polacy, o Polskości Śląska. Składają się nań: wystawa plenerowa, album, koncerty w Katowicach, Knurowie i Opolu. Prawda rozwiewa wszelkie wątpliwości. Wokół śląskości narosło mnóstwo mitów. Tymczasem już za Mieszka I Śląsk był częścią Polski, a Mazowsza - Warszawy jeszcze nie było w Polsce, w państwie Polan. To jedna z pierwszych części Polski - mówił prezes TPE.

- To fenomen, że Śląsk do połowy XIV wieku był poza granicami Rzeczpospolitej przez 600 lat, a mimo to ci wszyscy ludzie trwali przy polskości. Panowali tu Czesi, Austriacy, trwała germanizacja, ale wytrwali. Ślązaków można porównać z Kaszubami, maleńkim ludem, który także podlegał wielu naciskom zewnętrznym, żeby polskości się pozbyć. Dlatego to istotne, żeby pokazać całej Polsce ten niezwykły fenomen - wyjaśnił nam organizator.

Według niego fenomen nie byłby możliwy, gdyby nie Kościół Katolicki. - Dzięki wierze Polacy wytrwali, nie dali się zluteranizować, ani zgermanizować, a w latach 20. odzyskali polską wolność - podkreślił Zarzycki.

- Trzeba też powiedzieć o latach 1981 i 1989 kiedy tu na Śląsku, zaraz po Wybrzeżu, Solidarność była najsilniejsza w kraju. Nie Poznań, Wrocław czy Kraków tylko Śląsk. Porozumienia Jastrzębskie obok Szczecińskich, Gdańskich są trzecie, najważniejsze. To trzeba oddać facetom z kopalń za tym buntem wobec władz. To kopalnie Wujek, Piast i wiele innych, gdzie górnicy nie przestraszyli się towarzysza Jaruzelskiego. To trzeba przypominać. Żeby być dumnym, że jest się Ślązakiem-Polakiem, tak jak ja jestem dumnym, że jestem Warszawiakiem-Polakiem - oznajmił Paweł Zarzycki.

Zwróciliśmy uwagę, że wystawa i projekt "My Polacy" przypada na czas ogłoszenia wyników Spisu Powszechnego, gdzie wyraźnie podkreślono śląską narodowość obecną w Polsce. - Polskość jest wartością samą w sobie. Można być Ślązakiem-Polakiem, czy Kresowiakiem-Polakiem, a nawet Ukraińcem-Polakiem. To nie jest kwestia przynależności etnicznej, miejsca zamieszkania. To jest pewien zespół wartości. Wszyscy Polacy przeszli trudne dzieje i to trwało 200-300 lat. Byliśmy jednym z największych imperiów świata. I z naszej winy, i z tego co się działo w historii, straciliśmy to, zostaliśmy rozebrani. Odżyliśmy jak Feniks z popiołu. A przecież wiele ludów sprzed setek czy tysięcy lat przestało istnieć, a pamięć o nich zaginęła i tylko historycy je znają - zauważył P. Zarzycki.

- Myślę, że nie ma żadnego konfliktu między tożsamością polską, a poczuciem bycia Ślązakiem. Z tego trzeba być dumnym. Ślązacy wnoszą do polskości element bardzo mocny - takiej pracowitości, uporządkowania. Ludzie z Kongresówki nie mają tego zbyt dużo - zauważył szef TPE.

Rolę gospodarza wydarzenia przyjęła na siebie dyrektor RCK Joanna Maksym-Benczew podkreślając okazję do edukacji na Skwerze prałata Pieczki. - Możemy tu zapoznać się z dziejami Śląska od czasów piastowskich do niemal współczesności - powiedziała. Obok niej wystawę otworzyli: prof. Franciszek Marek z Uniwersytetu Opolskiego, prof. Mariusz Patelski wykładowca na kierunku historia na tej uczelni, prezes TPE Paweł Zarzycki i Bolesław Bezek z TPE - organizator takich wydarzeń. W wydarzeniu wziął udział także wiceprezydent Raciborza Dawid Wacławczyk. Przybyli ponadto harcerze oraz młodzież szkolna. Promocja całości odbyła się w Strzesze.

- Naszym zadaniem jest sklejać Polskę, pokazując jej regiony, bo jesteśmy jedną Ojczyzną i tę istotną wartość należy podkreślać - zaznaczył prezes Zarzycki.

Dla wiceprezydenta Dawida Wacławczyka każda treść historyczna w centrum miasta to wartość dodana, bo Miasto tworzy Park Kulturowy związany ze starówką raciborską. - Takie wystawy to wzbogacanie wiedzy o Śląsku i są one mile przez nas widziane. Projekt dobrze komponuje się z pobliskim chodnikiem historycznym z najważniejszymi datami w dziejach miasta - mówił pierwszy zastępca prezydenta miasta.

Zaznaczył, że sentymentalnie podchodzi do tematu, bo jest wnukiem powstańca śląskiego - Ignacego Wacławczyka, który później był komendantem policji w Rydułtowach. - Oczywiście pamiętam, że na Śląsku ścierają się żywioły polski, niemiecki i śląski i zawsze będzie długa dyskusja o tożsamości Śląska, ale im więcej edukacji w tym temacie, tym te dyskusje będą wartościowsze - podsumował Dawid Wacławczyk.