Wycena firmy. Jak dokonać?

Poniżej opiszę kwestie związane przedmiotem wyceny, czyli przedsiębiorstwem, a w tym wpływ ewidencji księgowej na proces wyceny, oraz metody wyceny firmy.

Temat wyceny firmy poruszałem w wielu tekstach na moim blogu. Najważniejszy tekst na ten temat znajdziesz pod następującym adresem: www.private-equity.pl/wycena-firmy.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot wyceny

Każdą firmę można wycenić niezależnie od formy prawnej prowadzenia przez nią działalności biznesowej. Innymi słowy, wycena firmy w żaden sposób nie zależy od tego, czy jest to jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna czy może spółka z o.o.

Wynika to z tego, że przedmiotem wyceny zawsze będzie przedsiębiorstwo, które realizuje działalność biznesową w ramach dowolnej formy prawnej. W tym miejscu warto pokrótce zdefiniować czym jest przedsiębiorstwo.

Według kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo to zespół powiązanych ze sobą składników majątku materialnego, jak i niematerialnego, oraz zobowiązań, którego celem jest realizowanie działalności biznesowej.

Wycena firmy - wpływ ewidencji księgowej

Identyfikacja przedmiotu wyceny firmy, czyli przedsiębiorstwa i jego składników, nie następuje w sposób automatyczny. Na proces ten ma wpływ rodzaj prowadzonej ewidencji księgowej. Stosuje się dwa typy ewidencji księgowej, czyli tzw. pełną księgowość i ewidencję uproszczoną. Każdy z wymienionych typów ewidencji księgowej dostarcza inny zestaw danych finansowych.

Pełna księgowość to typ ewidencji, który prowadzi się w formie ksiąg rachunkowych (określanych też jako księgi handlowe). Ten typ ewidencji dostarcza dane finansowe o wysokim poziomie szczegółowości. Powoduje to, że wycena firmy na podstawie danych finansowych pozyskanych z ksiąg rachunkowych nie stanowi większego problemu.

Księgi rachunkowe są obligatoryjne dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej niezależnie od wielkości przychodów rocznych. Do prowadzenia ksiąg rachunkowych jest zobowiązana także na przykład jednoosobowa działalność gospodarcza, jeśli osiągnie roczne przychody o równowartości dwóch milionów euro.

Ewidencja księgowa uproszczona

Ewidencja uproszczona to między innymi podatkowa księga przychodów i rozchodów (KPiR), a także ryczałt i karta podatkowa. Ewidencję tę prowadzi się między innymi w jednoosobowej działalności gospodarczej, spółce cywilnej czy spółce jawnej. Najszersze dane finansowe w obszarze ewidencji uproszczonej dostarcza podatkowa księga przychodów i rozchodów.

KPiR dostarcza dane finansowe dotyczące przychodów i kosztów oraz majątku rzeczowego firmy. Nie odnosi się ona w ogóle do należności i zobowiązań firmy. Jeśli chodzi o zapasy to przepisy wymagają tylko spisu z natury, który jest przygotowywany raz do roku.

Powoduje to, że jednoznaczne stwierdzenie, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa na podstawie KPiR i innych rodzajów księgowości uproszczonej nie jest możliwe. Wynika to w dużej mierze z tego, że nie ma rozdziału pomiędzy majątkiem firmy a majątkiem prywatnym właściciela.

Wyodrębnienie majątku i zobowiązań firmy może nastąpić wyłącznie po uzyskaniu dodatkowych informacji pochodzących od bezpośrednio właściciela firmy.

Wycena firmy – wybór metody

Kolejny krok w procesie wyceny, po jednoznacznym zidentyfikowaniu przedmiotu, to wybór metody, za pomocą której dokonywana jest wycena firmy. Wybór metody wyceny zależy między innymi od celu wyceny, specyfiki firmy i jej działalności biznesowej, etapu rozwoju, branży, otoczenia rynkowego, a także jej potencjału.

Wyceny firmy dokonuje się na podstawie czterech grup metod:

• majątkowych,
• dochodowych,
• porównawczych (określanych często jako rynkowych),
• mieszanych.

Wycena firmy w oparciu o podejście majątkowe polega w dużym uproszczeniu na ustaleniu wartości rynkowych lub odtworzeniowych poszczególnych składników przedsiębiorstwa. Przykładowe metody majątkowe to metoda skorygowanych aktywów netto i metoda odtworzeniowa.

Metody dochodowe opierają się na założeniu, że wartość firmy jest równa jej przyszłym „dochodom gotówkowym”. Jedną z najczęściej stosowanych metod dochodowych jest metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, czyli tzw. DCF (od ang. Discounted Cash Flows). Inne metody dochodowe to metoda zdyskontowanych dywidend i metoda zdyskontowanych zysków.

Grupa metod porównawczych zakłada, że rynek jest efektywny i podobne aktywa powinny być wyceniane na podobnym poziomie. Innymi słowy, zakłada się, że wartość danej firmy powinna być zbliżona do wartości firmy o podobnym profilu działalności. Tym samym, w celu ustalenia wyceny danej firmy poszukuje się porównywalnych firm giełdowych lub też wycen z transakcji sprzedaży podobnych firm.

Metody mieszane wykorzystują elementy metod wycen wymienionych powyżej, a przede wszystkim metod dochodowych i majątkowych.

Autor: Mariusz Malec

Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting. Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców w obszarze sprzedaży firmy, jej wyceny i pozyskiwania kapitału.