Opowieść o zapomnianych artystach ze Śląska nagrodzona "Juliuszem"

Najlepszą biografię napisaną i wydaną po polsku w ubiegłym roku poznaliśmy podczas wpisującej się w 55. Rybnickie Dni Literatury gali Górnośląskiej Nagrody Literackiej Juliusz, która odbyła się 12 października w Teatrze Ziemi Rybnickiej.

Do rąk laureata trafiła statuetka Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” i nagroda pieniężna w wysokości 50 tys. zł. Nagrodę Rafałowi Księżykowi wręczył prezydent Rybnika Piotr Kuczera.

„Śnialnia. Śląski underground” to pierwsza laureatka nagrody „Juliusz” opowiadająca o Górnym Śląsku. Jest też pierwszą nagrodzoną biografią zbiorową, której bohaterami są niemal zapomniani dziś artyści z katowickiej Pracowni z ul. Piastowskiej 1.

- Co to jest Śnialnia? To miejsce, w którym się śni, i przestrzeń, gdzie sny się urzeczywistnia. Ich sen był snem o wolności. Malarze Urszula Broll, Antoni Halor, Zygmunt Stuchlik, Andrzej Urbanowicz i Henryk Waniek wymknęli się do Śnialni z realiów PRL-u. W latach sześćdziesiątych XX wieku stworzyli przy ulicy Piastowskiej 1 w Katowicach legendarną Pracownię, która przetrwała sześć dekad. Najpierw kusiła duchowością, a po 1989 roku – ekscesem, testując granice odzyskanej wolności. W kręgu oddziaływania Pracowni znalazły się ważne dla polskiej kultury postacie, m.in.: Zdzisław Beksiński, Henryk Mikołaj Górecki, Jerzy Illg, Ryszard Krynicki, Mieczysław Litwiński, Jarosław Markiewicz, Jacek Ostaszewski, Tadeusz Sławek, Olga Tokarczuk czy Ingmar Villqist. Rafał Księżyk powraca z polifoniczną, osadzoną w śląskich realiach opowieścią o tym, co wydawało się eskapizmem, a zmieniło rzeczywistość. W Pracowni publikowano jedne z pierwszych w Polsce Ludowej samizdatów, stąd wyruszano w pionierskie psychodeliczne tripy, tutaj zaczął się polski buddyzm zen. Rozwinęła się wrażliwość, która pozwoliła spojrzeć na Śląsk i na Polskę w nowy sposób - czytamy na stronie wydawcy książki - Wydawnictwa Literackiego.

Rafał Księżyk jest współautorem bestsellerowych biografii artystów: Tomasza Stańki, Roberta Brylewskiego, Tymona Tymańskiego, Kazika Staszewskiego, Marcina Świetlickiego i Muńka Staszczyka oraz autorem książek 23 cięcia dla Williama S. Burroughsa, Wywracanie kultury. O dandysach, hipsterach i mutantach, Dzika rzecz. Polska muzyka i transformacja 1989-1993.

O tytuł najlepszej biografii 2023 roku walczyły:

• Beata Dżon, Michał Olszewski, Ptaki krzyczą nieustannie. Historia Gunthera Niethammera, esesmana i ornitologa z Auschwitz, Wydawnictwo Czarne
• Aleksander Kaczorowski, Babel. Człowiek bez losu, Wydawnictwo Czarne,
• Dorota Karaś, Marek Sterlingow, Urban. Biografia, Wydawnictwo Znak,
• Anna Kaszuba-Dębska, Przybyszewska/Pająkówna. Głuchy krzyk. Portret podwójny, Wydawnictwo Marginesy,
• Rafał Księżyk, Śnialnia. Śląski underground, Wydawnictwo Literackie

źródło: UM Rybnik