Ekologiczne pisanki – naturalne sposoby barwienia jaj
Przed Wielkanocą w większości domów w Polsce barwi się jajka na różne kolory. Kiedyś ta czynność wymagała wiele zachodu i zaangażowania, teraz powszechnie dostępne barwniki do jaj znacznie ją uprościły i pozwoliły uzyskiwać piękne, głębokie oraz intensywne kolory. Mimo iż zawierają one atestowane barwniki spożywcze, to jednak ich stosowanie wywołuje dyskusje na temat potencjalnej szkodliwości. Jak barwić jaja? Może warto wrócić do tradycyjnych i jednocześnie ekologicznych metod barwienia jaj?
Na początek – małe rozróżnienie. Mimo że nazwa „pisanki” upowszechniła się jako ogólne określenie barwionych jaj, to tak naprawdę odnosi się do tych, które zostały pomalowane farbami na różne kolory. Z kolei jaja zabarwione na jednolity kolor to kraszanki, i można je stworzyć właśnie z naturalnych barwników.
Przy tworzeniu ekologicznych pisanek/kraszanek ważne jest także to, z jakiej hodowli jajka pochodzą. W sklepie musimy więc wybierać te z oznaczeniami „1” albo „0” .
Barwa, którą uzyskamy, zależy od kilku czynników:
- Kolor skorupki – do barwienia najlepsze są jajka o białej skorupce, przy czym idealnie białe trafiają się rzadko. Dlatego najlepiej po prostu wybierać te o jasnym zabarwieniu.
- Ilości substancji barwiącej – im jest jej więcej, tym ciemniejszy kolor uzyskujemy.
- Czas gotowania – w tym przypadku zasada jest taka sama, jak w przypadku ilości barwnika.
W jaki sposób uzyskać konkretne kolory?
- (rudobrązowy) z łusek cebuli. Są na to trzy sposoby: pierwszy – włożyć jajka do zimnej wody z cebulą i gotować; drugi – zagotować wodę, włożyć jajka i ugotować je; trzeci – włożyć jajka do gotującego się wywaru z cebuli. Jajka barwione w ten sposób uzyskują kolory od żółtego po ciemnobrązowy.
- (różowy) z utartych buraków albo samych łupin.
- (zielony) z młodego zboża ozimego, trawy albo liści barwinka.
- (brunatny) z łupin orzecha włoskiego.
Różne kolory można także uzyskać z kory drzew i krzewów (dębu, kruszyny, olchy, klonu), przy czym wycinając korę zbyt agresywnie można zniszczyć roślinę. Dlatego lepiej nie korzystajmy z tego sposobu, aby nie przyczyniać się do ich dewastacji.
Z kraszanek można uzyskać drapanki, czyli jajka z wydrapanym wzorem. W zależności od zdolności i chęci – od zwykłych linii, po bardzo skomplikowane obrazki. Ponadto przed barwieniem można rysować na jajku za pomocą świecy (woskowej lub stearynowej), wtedy po potraktowaniu barwnikiem uzyskujemy piękne, jasne wzory.
Ale ekologiczne dekoracje wielkanocne to nie tylko pisanki i kraszanki, ale też stroiki. Dlatego na świątecznym stole nie może zabraknąć gałązek barwinka kupionego u sprawdzonego handlarza oraz zasianej przez nas rzeżuchy albo żyta.
Źródło: ekologia.pl, fot. sxc.hu
