Co wolno ochronie w sklepie?

Prawo do podejmowania działań przez ochroniarza zależy od konkretnej sytuacji. Gdy więc pracownik strzegący porządku w sklepie zauważy osobę nietrzeźwą naruszającą prawa innych lub czyniącą szkody w mieniu, ma obowiązek wezwać ją do zaprzestania łamania prawa, może też nakazać opuszczenie sklepu.
Kiedy klient kradnie towar, pracownik ochrony ma prawo go zatrzymać i bezzwłocznie przekazać w ręce policji. Jeżeli jednak klient będzie stwarzać problemy, np. odmówi opuszczenia obiektu lub po kradzieży zacznie uciekać, licencjonowany pracownik ochrony może zastosować środki przymusu bezpośredniego określone w „Ustawie o ochronie osób i mienia”.

Ochroniarze są zobligowani, by w jak najmniejszym stopniu ingerować w dobra osobiste klienta podejrzanego o kradzież. Jeśli więc osoba nie próbuje uciekać, ochrona nie może stosować takich środków, jak fizyczne przytrzymywanie czy obezwładnianie. Każdą niemiłą sytuację należy jednak rozwiązać. Najlepiej uczynić to w sposób kulturalny.
Trzeba wiedzieć, że pracownik ochrony nie może dokonać rewizji osobistej i przeszukiwać rzeczy. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by niesłusznie podejrzewany z własnej inicjatywy pokazał zawartość swojej torby czy kieszeni. Pamiętajmy, że do kontroli osobistej uprawniona jest policja. Przeszukania dokonuje zawsze funkcjonariusz tej samej płci, co osoba podejrzewana i to bez obecności pracowników ochrony. Policjanci sporządzają również dokumentację z przeprowadzonej czynności.

Jeżeli ochrona wzywa policyjny patrol, funkcjonariusze wykonują następujące czynności:
- wysłuchują uczestników zdarzenia,
- legitymują podejrzaną osobę,
- dokonują przeszukania osoby,
- sporządzają notatkę z przeprowadzonych czynności,
- proponują mandat karny w przypadku kradzieży lub umyślnego zniszczenia mienia (o wartości do 250 zł).

Jeśli dany przypadek jest wątpliwy lub zatrzymany odmawia przyjęcia mandatu, policjanci informują o wszczęciu postępowania o wykroczenie i skierowaniu sprawy do sądu. W tej sytuacji sprawa trafia do innego funkcjonariusza. Ustali on, czy faktycznie doszło do wykroczenia (przesłucha sprawcę i świadków, np. ochroniarzy, zabezpieczy inne dowody, jak monitoring), a zebrane materiały prześle do sądu. Policjant prowadzący może też sprawę umorzyć, jeśli podejrzenia się nie potwierdzą.

Podobnie ma się sprawa w przypadku kradzieży lub zniszczenia mienia powyżej 250 zł. Z tym wyjątkiem, że wówczas wszczynane jest postępowanie przygotowawcze - dochodzenie.
Analogicznie dzieje się w sytuacji „przemetkowania”. Przykład: do pudełka z tanimi perfumami ktoś wkłada perfumy drogie i w ten sposób płaci mniej. Sprawca dopuszcza się wtedy, uwaga, oszustwa, a ono już zagrożone jest karą do 8 lat pozbawienia wolności, niezależnie od wartości skradzionego towaru.
Kolejny rodzaj to nieumyślne spowodowanie szkody. W takiej sytuacji procedura jest identyczna, ale sprawa toczy się z oskarżenia cywilnego. Czyli rola policji kończy się na spisaniu i rejestracji interwencji. Podmiot pokrzywdzony może jednak założyć sprawcy sprawę cywilną w sądzie o naprawienie szkody.

Co, jeśli pracownik ochrony nadużyje swoich kompetencji?
Jeśli ochroniarz przekroczy uprawnienia, naruszając tym samym dobro osobiste klienta, naraża się na odpowiedzialność karną. Klient może zawiadomić prokuraturę lub policję o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, może także złożyć skargę do Departamentu Zezwoleń i Koncesji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Osoba poszkodowana przez pracownika ochrony zatrudnionego na podstawie umowy o pracę powinna domagać się odszkodowania lub zadośćuczynienia od jego pracodawcy, czasem także od sklepu.
Pamiętajmy jednak, że większość sytuacji szybko można wyjaśnić na poziomie rozmowy. Poza tym klienci oczekujący miłego i kulturalnego zachowania ze strony ochrony powinni tak samo traktować ochroniarzy.

KMP Gliwice, (acz)