Będzie trzęsło w nowej skali
Kompania Węglowa i Główny Instytut Górnictwa wspólnie opracowały nową Górniczą Skalę Intensywności Drgań (GSI), która pozwala w lepszy sposób zaplanować eksploatację węgla oraz ocenić skutki wstrząsów na powierzchni. To pierwsze tego typu opracowanie w górnictwie węgla kamiennego nie tylko w kraju, ale również na świecie.
Komisja ds. Ochrony Powierzchni przy Wyższym Urzędzie Górniczym w Katowicach pozytywnie zaopiniowała 21 czerwca br. Górniczą Skalę Intensywności Drgań (GSI) 2012 i zaleciła jej stosowanie we wszystkich kopalniach Kompani Węglowej. Skala GSI to rewolucyjne opracowanie przygotowane w 2007 roku przez Główny Instytut Górnictwa oraz Kompanię Węglowa. Pozwala przełożyć „siłę” wstrząsu wyrażoną w stopniach intensywności drgań, na jego ewentualne skutki na powierzchni oraz odczucia ludzi.
- Dzięki temu można nie tylko tak zaplanować eksploatację, by była jak najmniej uciążliwa dla mieszkańców, ale także już po wystąpieniu wstrząsu wyznaczyć stopnie jego intensywności. To z kolei umożliwia wskazanie służbom technicznym tych rejonów, gdzie wymagane są natychmiastowe przeglądy stanu budynków – mówi Adam Barański z Biura Produkcji Kompanii Węglowej.
W odróżnieniu od pierwotnej wersji skali GSI, gdzie istniały 4 stopnie intensywności drgań, najnowsza skala rozróżnia 5 stopni: począwszy od zerowego, w którym drgania są całkowicie nieszkodliwe dla budynków i podziemnej, infrastruktury technicznej, aż do czwartego, w którym drgania mogą powodować rozległe uszkodzenia elementów wykończeniowych i pojedyncze uszkodzenia elementów konstrukcyjnych budynków.
Pomiary, obserwacje i szczegółowe inwentaryzacje budynków, prowadzone od 2006 roku, czyli od czasu rozpoczęcia prac nad skalą GSI wykazały, że nawet po najsilniejszych wstrząsach zarejestrowanych w ostatnich latach, zakres uszkodzeń w budynkach jest niewspółmierny z pierwszymi odczuciami wstrząsu przez mieszkańców.
Najsilniejsze wstrząsy związane z eksploatacją górniczą rejestrowane na Górnym Śląsku osiągają energię 108 - 109 J [Joula]. Od 2006 roku w obszarze działalności kopalń KW S.A. wystąpiło 14 takich wstrząsów. Te wysokoenergetyczne wstrząsy są bardzo mocno odczuwalne przez ludzi. Wiele osób może być nawet przestraszonych „kołysaniem” się budynku, efektami akustycznymi, otwieraniem się drzwi, niedomkniętych okien, czy przemieszczaniem się sprzętów lub mebli.
Dokładne inwentaryzacje uszkodzeń po takich wstrząsach wykazały, że były to głównie uszkodzenia elementów wykończeniowych (np. gzymsów) oraz zarysowania i pęknięcia tynków i stropów. Tylko w kilku przypadkach odnotowano pojedyncze pęknięcia tzw. elementów konstrukcyjnych (głównie nadproża otworów okiennych). Nie wpłynęły one jednak na bezpieczeństwo użytkowania budynków. Nie odnotowano także żadnego przypadku katastrofy budowlanej lub uszkodzeń uniemożliwiających dalsze użytkowanie obiektów.
Kompania Węglowa w ostatnich latach znacznie rozbudowała i zmodernizowała swoje sieci obserwacyjne. Zwiększono z 25 do 64 liczbę powierzchniowych stanowisk sejsmometrycznych. Wszędzie zainstalowano urządzenia najnowszej generacji, umożliwiające precyzyjne rejestracje drgań i bezprzewodowe przesyłanie wyników do kopalnianych stacji geofizycznych.
Przy okazji wprowadzenia nowej Górniczej Skali Intensywności Drgań rozpoczęto także prace nad stworzeniem nowoczesnej, elektronicznej bazy danych zawierającej wszystkie parametry drgań oraz opisy uszkodzeń budynków. Do tej pory dane te były rozproszone w poszczególnych kopalniach.
(acz)