Ekologia po śląsku
Od dłuższego czasu słowo ekologia stało się nieodłącznym elementem naszego słownika. Używamy go w bardzo szerokim kontekście znaczeniowym, często w sposób potoczny i nieprecyzyjny. Wywodzi się ono z języka greckiego i oznacza naukę o strukturze i funkcjonowaniu przyrody, zajmującą się badaniem oddziaływań pomiędzy organizmami a ich środowiskiem oraz wzajemnie między tymi organizmami.
Termin ekologia wprowadził niemiecki ewolucjonista i biolog Ernst Haeckel w roku 1869 w celu określenia badań nad zwierzętami i ich relacjami z otaczającym światem nieorganicznym jak i organicznym, z naciskiem na interakcje z organizmami roślinnymi i zwierzęcymi, z którymi wchodzą w kontakt. Skoro zatem mowa o interakcji, to może mieć ona charakter pozytywny i negatywny, wrogi lub przyjazny. Współczesne społeczeństwo zaczęło zdawać sobie sprawę, że otaczające nas środowisko, nisza ekologiczna, w której żyjemy, ma fundamentalne znaczenie dla egzystencji ludzkiej. Nie jest rezerwuarem, z którego można czerpać bez ograniczeń, w sposób rabunkowy i bez żadnych konsekwencji. Myślenie i działanie wyłącznie w kategoriach ekonomicznych, nakierowanych na bezwzględną eksploatację otaczającego nas świata może być przyczynkiem końca cywilizacji i zniszczenia ekosystemu, którego jesteśmy nierozerwalną częścią. Warunkiem przetrwania, ale i życia w środowisku przyjaznym, zapewniającym komfort codziennego bytu, jest pozytywna interakcja ze środowiskiem przyrodniczym. Polska w polityce ochrony środowiska, przez dziesięciolecia nie traktowanej poważnie, poczyniła ogromny postęp, głównie dzięki środkom finansowym pochodzących z Unii Europejskiej, ale także dzięki, a może przede wszystkim, zmianie naszej mentalności w sferze pojmowania ekologii. To już nie jest abstrakcyjne pojęcie o charakterze akademickim, ale coś wymiernego, coś dzięki czemu żyjemy zdrowiej, bezpieczniej, wygodniej.
Warto więc mieć na uwadze, realizując inwestycje środowiskowe, pytanie – jakie osiągnę efekty ekologiczne, a nie tylko – ile to będzie kosztować? Oczywiście pojęcie efektywności ekologicznej nierozerwalnie związanej z celami, które chcemy osiągnąć w sferze ochrony środowiska musi mieć charakter zoptymalizowany, łącząc efektywność ekologiczną, społeczną i ekonomiczną, czyli zapewniać maksymalizację realizacji priorytetów przy minimalizacji kosztów. W taką filozofię rozumienia ekologii wpisuje się polityka WFOŚiGW w Katowicach. Obchodzimy w tym roku dwudziestolecie naszego istnienia – jak ten czas szybko leci. Mija też pięć lat wdrażania Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. Każda rocznica, to dobry czas na refleksje i podsumowania, czas na postawienie pytania, czy misja realizacji polityki ekologicznej województwa śląskiego jest zgodna z oczekiwaniami mieszkańców regionu, w jakim stopniu śląski Fundusz przyczynił się do poprawy stanu środowiska i jakości życia w naszym województwie. Historycznie punktem zwrotnym był dla nas dzień 25.06.2007 r., kiedy to zostało podpisane Porozumienie z Ministrem Środowiska w sprawie realizacji PO IiŚ dla I i II osi priorytetowej. WFOŚiGW w Katowicach rozpoczął nowy rozdział w swojej historii stając się Instytucją Wdrażającą dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013, którego głównym celem jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej, przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Program, zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia, zatwierdzonymi 7 maja 2007 r. przez Komisję Europejską, stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w nich celów, przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jest również ważnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej. Wydatki na cele priorytetowe UE stanowią w ramach programu 67,89% całości wydatków ze środków unijnych. Łączna wielkość środków finansowych zaangażowanych w realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 wynosi 37,7 mld euro, z czego wkład unijny to 28,3 mld euro, a wkład krajowy to 9,4 mld euro.
Najbardziej kapitałochłonne inwestycje środowiskowe z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i odpadowej mogły być od tego momentu realizowane z unijnym dofinansowaniem sięgającym 85%.
Małgorzata Kuchna - Kierownik Zespołu Funduszy Europejskich
Dariusz Šustik - Specjalista Koordynator projektów wodno-ściekowych WFOŚiGW w Katowicach
