Przypięli go pasami i podali końską dawkę leków. Bo rozmawiał przez telefon

Jest 6 lutego 2018 r. Pan Janusz przebywa na oddziale XVIIIa, czyli psychiatrii ogólnej. Ciszę nocną przerywają jedynie dobiegające z dyżurki śmiechy personelu medycznego. I pan Janusz, który przez telefon rozmawia z przyjaciółką. W ten sposób próbuje skrócić oczekiwanie na sen, który jak zwykle nie przychodzi. Z powodu bezsenności nie śpi też sąsiad pana Janusza. Otwierają się drzwi do pokoju, lekarka dyżurna tonem nieznoszącym sprzeciwu wydaje polecenie zakończenia rozmowy. Pan Janusz tłumaczy, że rozmawia z bliską osobą, że to mu pomaga, obiecuje ściszyć głos. Lekarka nie akceptuje takiej odpowiedzi. Jest agresywna. Z równowagi wyprowadza ją zdanie, że personel medyczny nie może odebrać telefonu panu Januszowi, bo to jego własność. Pacjent nie przypuszczał, że wypowiadając te słowa ściąga na siebie gwałtowną reakcję: przypięcie pasami do łóżka i podanie końskiej dawki leków. Po wszystkim leży bezwładnie. Traci kontrolę nad własnym ciałem. Jego ubrania nasiąkają moczem, który oddaje bezwiednie.

Przyjaciółka wszystko słyszała

Wymianie zdań pacjenta i lekarza przysłuchuje się pani Katarzyna, jego przyjaciółka. Do momentu rozłączenia rozmowy zdążyła się zorientować, kto ponosi winę za zaistniałą sytuację. – Gdybym tego nie słyszała, to mogłabym mu nie uwierzyć, bo on jest chory. Ale ja to wszystko słyszałam. W gronie obsługi tego szpitala jest osoba agresywna, która swoim zachowaniem prowokuje pacjentów – mówi nam, kiedy odwiedza redakcję „Nowin Raciborskich”.

Na drugi dzień pacjent ponownie kontaktuje się ze swoją przyjaciółką, ale rozmowa jest niespójna. – Dali mu tyle leków, że nie było już z kim mówić – relacjonuje pani Katarzyna. Kobieta podjęła starania o wydostanie pana Janusza ze szpitala. Obawia się, że dłuższy pobyt w Rybniku mógłby skończyć się dla niego tragicznie.

Czy mieli do tego prawo?

Postanawiamy skonsultować tę sprawę z Rzecznikiem Praw Pacjenta. Opisujemy całe zajście i wysyłamy wiadomość. Wkrótce otrzymujemy opinię. – Każdy pacjent, niezależnie czy przebywa w szpitalu psychiatrycznym czy w innej placówce medycznej udzielającej świadczeń zdrowotnych całodobowo, ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego oraz korespondencyjnego z wybranymi przez siebie osobami – wskazuje Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta. Zaznacza, że prawo to może zostać ograniczone, gdy w grę wchodzi zagrożenie epidemiologiczne, zagrożone jest bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów oraz ze względu na możliwości organizacyjne szpitala. Jeśli regulamin określa godziny obowiązywania ciszy nocnej, to pacjenci powinni się do niego stosować. Niestosowanie się do regulaminu może skutkować „podjęciem stosownych działań” przez personel szpitala, z wypisem ze szpitala włącznie.

Nasuwa się pytanie, czy użycie środków przymusu bezpośredniego w stosunku do pacjenta, który rozmawia przez telefon po godz. 22.00, mieści się w ramach „stosownych działań”? Rzecznik wskazuje, że okoliczności zezwalające na użycie środków przymusu bezpośredniego są wyszczególnione w Ustawie o ochronie zdrowia psychicznego. Można się do nich uciec tylko wówczas, gdy zachowanie pacjenta:

• zagraża jego życiu lub zdrowiu (lub innych osób)/bezpieczeństwu powszechnemu,
• objawia się niszczeniem przedmiotów w jego otoczeniu,
• poważnie zakłóca lub uniemożliwia funkcjonowanie zakładu leczniczego.